«Με αγαθές προθέσεις...»: σκέψεις για την κατάσταση της Εκκλησίας της Κύπρου
Ο Έλληνας θεολόγος και συγγραφέας του παραρτήματος ΣΠΖ στην Ελλάδα, Γεώργιος Αναστασίου, μοιράστηκε σκέψεις σχετικά με την απουσία ενοριτών στον καθεδρικό ναό της Λευκωσίας κατά τη διάρκεια της λειτουργίας του Προκαθημένου της Εκκλησίας της Κύπρου, Αρχιεπισκόπου Γεωργίου.
Κοιτάζοντας τις φωτογραφίες που έχουν κατακλύσει τις θρησκευτικές σελίδες του διαδικτύου, βιώνω ανάμεικτα συναισθήματα θλίψης και ελπίδας. Σε τέτοιες στιγμές, η αρχαία σοφία αντηχεί ιδιαίτερα έντονα: «με καλές προθέσεις είναι στρωμένος ο δρόμος προς την κόλαση»
Θλιβερή εικόνα ενός άδειου ναού
Δεν προκαλεί θλίψη η θέα του μεγαλοπρεπούς καθεδρικού ναού της Εκκλησίας της Κύπρου — του ναού του Αποστόλου Βαρνάβα στη Λευκωσία — την ημέρα της μνήμης των Αγίων Πατέρων της Δ΄ Οικουμενικής Συνόδου (13 Ιουλίου 2025); Ο ναός είναι σχεδόν εντελώς άδειος, παρόλο που τη Θεία Λειτουργία τελεί ο ίδιος ο Αρχιεπίσκοπος Κύπρου Γεώργιος.
Γιατί παρατηρούμε αυτήν την απογοητευτική κενότητα κατά τη διάρκεια της Μεγάλης Εισόδου;
Μήπως οι Κύπριοι σταμάτησαν να πηγαίνουν στην εκκλησία; Δύσκολα — συνήθως οι ναοί στην Κύπρο είναι γεμάτοι πιστούς.
Τι συμβαίνει στην πραγματικότητα;
Η φωνή του λαού του Θεού
Ας σκεφτεί ο τελών τη λειτουργία Αρχιεπίσκοπος Γεώργιος τι μαρτυρεί η τραγική εικόνα του άδειου ναού. Ίσως αυτό να σημαίνει όχι την απουσία εκκλησιαστικής συνείδησης στους πιστούς, αλλά, αντίθετα, την αφύπνιση του αληθινού εκκλησιαστικού τους αισθήματος;
Μήπως η παρουσία του Αρχιεπισκόπου Γεωργίου στον ναό του Αποστόλου Βαρνάβα οδήγησε στο να πάνε οι πιστοί σε άλλους ναούς για τη λειτουργία;
Μήπως η απουσία των πιστών είναι μια μορφή φανερού διαμαρτυρίας και αποδοκιμασίας των ενεργειών του Αρχιεπισκόπου Γεωργίου;
Ίσως η υγιής εκκλησιαστική συνείδηση του λαού αντιστάθηκε στις απαράδεκτες ενέργειες του Αρχιεπισκόπου κατά του Μητροπολίτη Πάφου Τυχικού και κατά της ίδιας της θέσης της Εκκλησίας;
Μήπως ο λαός με την απουσία του στη Λειτουργία ήθελε να πει δυνατά στον Αρχιεπίσκοπο: «Αρκετά, Μακαριώτατε! Δεν έχετε το δικαίωμα να ενεργείτε αυθαίρετα! Δεν έχετε το δικαίωμα να παραβλέπετε την εκκλησιαστική τάξη, τον Καταστατικό Χάρτη της Εκκλησίας μας, τις αρχές του κράτους δικαίου! Δεν έχετε το δικαίωμα να ταπεινώνετε την Αποστολική μας Εκκλησία στα μάτια ολόκληρης της ορθόδοξης κοινότητας! Σταματήστε να μας προκαλείτε! Σταματήστε να μας πειράζετε!»
Υπάρχει ελπίδα ότι ο Αρχιεπίσκοπος άκουσε αυτό το μήνυμα; Δεν νομίζω, αλλά σε αυτό ελπίζω και για αυτό προσεύχομαι. Διαφορετικά, στον Αρχιεπίσκοπο θα απομείνει μόνο να επαναλαμβάνει: «με καλές προθέσεις είναι στρωμένος ο δρόμος προς την κόλαση». Αλλά τότε θα είναι ήδη πολύ αργά.
Έκκληση προς τους αρχιερείς της Κύπρου
Η κενότητα του ναού κατά τη διάρκεια της Λειτουργίας του Αρχιεπισκόπου Γεωργίου πρέπει να χρησιμεύσει ως προειδοποίηση και για τους άλλους αρχιερείς της Κύπρου — ιδιαίτερα για εκείνους που, ίσως από φόβο ή υπό πίεση, και σίγουρα από ιδιοτελή κίνητρα, συμμετείχαν στην αποπλάνηση του λαού και την ταπείνωση της Εκκλησίας της Κύπρου ενώπιον ολόκληρου του ορθόδοξου κόσμου μέσω της άδικης και ανήθικης απομάκρυνσης του Μητροπολίτη Πάφου Τυχικού.
Σεβασμιώτατοι! Η νομικά και ηθικά απαράδεκτη «δίκη» κατά του Μητροπολίτη Πάφου Τυχικού με τις επακόλουθες απαγορεύσεις λειτουργίας, την απαγόρευση τέλεσης μνημόσυνου για τη μητέρα του, τον περιορισμό του περιεχομένου, τις απειλές και τις προσβολές επιτυγχάνει το αντίθετο αποτέλεσμα από το επιδιωκόμενο: ανυψώνει τον Τυχικό στα μάτια του λαού και υπονομεύει το κύρος του ίδιου του Αρχιεπισκόπου και των υποστηρικτών του.
Αλλά και εκείνοι που τώρα σιωπούν, δεν απαλλάσσονται από την ευθύνη. Μην ξεχνάτε το ρωμαϊκό νομικό ρητό: «qui tacet consentire videtur» — «η σιωπή θεωρείται συναίνεση». Αν και αυτή η έκφραση δεν περιλαμβάνεται στη σύγχρονη νομοθεσία, παραμένει μια ισχυρή κατηγορία ενώπιον της ιστορίας, η οποία θα καταδικάσει τη σιωπή των ενόχων. Και η απόφασή της θα είναι αμείλικτη.
Σκέψεις για την αξιοπρέπεια
Αφιερώνω σε εσάς, τους αρχιερείς της Κύπρου, τις σκέψεις του καθηγητή Αριστοτέλη Μάνεση:
«Σε τέτοιες εποχές, όπως τώρα, το κύριο είναι να προστατεύσεις τον εαυτό σου όχι από τη δίωξη, αλλά από την ταπείνωση. Να διατηρήσεις την αξιοπρέπειά σου ως άνθρωπος, ως πολίτης, ως επιστήμονας. Και έτσι να προστατεύσεις το κύρος της πανεπιστημιακής έδρας, την οποία έχεις την τιμή να κατέχεις, και η οποία, ως προπύργιο της πολιτικής ελευθερίας, φυσικά, εκτίθεται στις πολιτικές θύελλες, καθώς βρίσκεται στην κορυφή της ανάπτυξής της...» (Αριστ. Μάνεσης, διάλεξη στο Συνταγματικό Δίκαιο, 18.01.1968).
Τελική προειδοποίηση
Φοβάμαι ότι η κρίση της ιστορίας θα προληφθεί από τη διαμαρτυρία των αγανακτισμένων πιστών σχετικά με τη δική σας ευθύνη για όσα συμβαίνουν στην Εκκλησία της Κύπρου. Και τότε όλοι μαζί με τον Αρχιεπίσκοπο θα αναζητήσετε την απάντηση στο ερώτημα: «Πού μας οδήγησαν οι καλές μας προθέσεις;» — και θα θυμηθείτε την παροιμία: «με καλές προθέσεις είναι στρωμένος ο δρόμος προς την κόλαση»
