Φιλάρετος και οι μαθητές του από την OCU: η τελευταία πράξη του αγώνα για την «κληρονομιά»
Τα γεγονότα γύρω από τον Φιλάρετο – είναι ένα πραγματικό δράμα ενός ηλικιωμένου ανθρώπου.
Στις 5 Νοεμβρίου 2025, ο σχεδόν 97χρονος επικεφαλής της Ουκρανικής Ορθόδοξης Εκκλησίας του Πατριαρχείου Κιέβου Φιλάρετος μεταφέρθηκε στη Μονή του Αγίου Μιχαήλ με τον Χρυσό Τρούλο. Σύμφωνα με τους εκπροσώπους της Ορθόδοξης Εκκλησίας της Ουκρανίας (OCU), η επίσκεψη είχε χαρακτήρα συμφιλίωσης. Ο «Πατριάρχης» (ο οποίος στην ιστοσελίδα της OCU για κάποιο λόγο ονομάστηκε «Αγιότατος» και όχι «Επίτιμος») φέρεται να πήγε εθελοντικά για να συναντηθεί με τους ηγέτες της OCU. Σύμφωνα με τους συμμάχους του ίδιου του Φιλάρετου και σημαντικού μέρους της Ουκρανικής Ορθόδοξης Εκκλησίας του Πατριαρχείου Κιέβου, τα γεγονότα φαίνονταν διαφορετικά: ο ηγέτης τους μεταφέρθηκε σε κατάσταση σοκ, υπό την επήρεια φαρμάκων και χωρίς τη συνοδεία των «επισκόπων» και του «κλήρου» του. Και στην κατοικία του Ντουμένκο, και στον καθεδρικό ναό του Αγίου Μιχαήλ, ο Φιλάρετος, σύμφωνα με τους υποστηρικτές της Ουκρανικής Ορθόδοξης Εκκλησίας του Πατριαρχείου Κιέβου, σκόπιμα παρουσιάστηκε μπροστά στις κάμερες σαν να «συμφιλιώνεται» με τον Επιφάνιο και το περιβάλλον του.
Αυτό το επεισόδιο δεν προκάλεσε τυχαία μεγάλη αίσθηση. Και όχι μόνο επειδή το ίδιο το γεγονός της «συμφιλίωσης» (αν συνέβη) αντιφάσκει πλήρως με όλα όσα είπε ο Φιλάρετος για τον Ντουμένκο με τον Ζόρια, αλλά και επειδή στα τέλη Οκτωβρίου ο Φιλάρετος δημοσίευσε μια «Πνευματική Διαθήκη», στην οποία αποστασιοποιήθηκε άμεσα από την OCU και απαγόρευσε στους εκπροσώπους της OCU να τον κηδεύσουν.
Η εμφάνιση αυτού του εγγράφου και τα επακόλουθα γεγονότα έδωσαν έδαφος για την εμφάνιση διαφόρων εκδοχών και υποθέσεων.
Τι συνέβη;
Στις 19 Οκτωβρίου 2025, στον καθεδρικό ναό του Αγίου Βλαδίμηρου στο Κίεβο, ο Φιλάρετος υπογράφει την «Πνευματική Διαθήκη». Σύμφωνα με τους εκπροσώπους της УПЦ КП, αυτό έγινε με «καθαρό μυαλό» και παρουσία «επισκόπων» και «ιερέων». Το έγγραφο έγινε δημόσια διαθέσιμο και υπενθύμισε για άλλη μια φορά τη στάση του Φιλάρετου προς την OCU. (Το κείμενο της διαθήκης επαναλαμβάνει γενικά τις δημόσιες δηλώσεις του Φιλάρετου μετά τη «συνενωτική σύνοδο» του 2018: αυτοανακηρύχθηκε επικεφαλής της УПЦ КП, αρνήθηκε τη σύνδεση με την OCU και απαγόρευσε στην OCU να τελέσει την κηδεία του.)
Ήδη στις 20 Οκτωβρίου 2025, ο εκπρόσωπος της OCU Ιβάν (Ευστράτιος) Ζόρια δήλωσε ότι η «διαθήκη» είναι πλαστή και αμφισβήτησε την ψυχική κατάσταση του πατριάρχη. Και εδώ θα ήταν χρήσιμο να υπενθυμίσουμε μια αρκετά περίεργη δήλωση της OCU στα τέλη Αυγούστου για την «προφανή επιδείνωση της υγείας» του Φιλάρετου. Και αυτό είναι ακόμη πιο ασυνήθιστο, καθώς λίγες μέρες αργότερα ο «πατριάρχης» εμφανίστηκε στη «λειτουργία» στον καθεδρικό ναό του Αγίου Βλαδίμηρου.
Λίγο αργότερα, στο Διαδίκτυο εμφανίστηκαν φωτογραφίες που δείχνουν μώλωπες και πληγές στο σώμα του Φιλάρετου, και οι υποστηρικτές του δήλωσαν ότι ο «πατριάρχης» ξυλοκοπήθηκε από τους συγγενείς που τον φρόντιζαν - η ανιψιά Ίννα Ντενισένκο και ο γιος της Ντμίτρι Κουριλένκο.
Σύμφωνα με τη δικηγόρο της УПЦ КП Νεονίλα Σιντορένκο, οι συγγενείς πρόδωσαν τον Φιλάρετο: «Ο Πατριάρχης ήταν συνεπής εμπνευστής στον αγώνα για τη διατήρηση της πατριαρχικής δομής της εκκλησίας. Χρόνια αγωνιζόταν για την αυτόνομη λειτουργία από την OCU. Η οικογένειά του το γνώριζε και ενεργούσε σε αρμονία μαζί του. Καταδίκαζε τις ενέργειες του Επιφάνιου, ο οποίος, εκτός των άλλων, λήστεψε τον Πατριάρχη. Τώρα η οικογένεια συνωμότησε με εγκληματίες! Μπροστά σε όλη τη χώρα!»
Αυτοί οι άνθρωποι ήταν που στις 5 Νοεμβρίου 2025 μετέφεραν τον Φιλάρετο στη Μονή του Αγίου Μιχαήλ. Ακολούθησε κύμα δηλώσεων, συμπεριλαμβανομένων εκπροσώπων της УПЦ КП, που χαρακτήρισαν το συμβάν «απαγωγή» και προσπάθεια να εξαναγκαστεί ο «πατριάρχης» σε ενέργειες που ωφελούν την OCU.
Διαθήκη: γιατί είναι σημαντική;
Για τους υποστηρικτές της УПЦ КП, η «διαθήκη» του Φιλάρετου έχει τεράστια σημασία, καθώς εκφράζει σαφώς την αποστασιοποίηση από την OCU, και συνεπώς - τη διατήρηση της θέσης αυτών που επέλεξε ο ίδιος ο Φιλάρετος. Ταυτόχρονα, για την OCU, η «διαθήκη» είναι απειλή. Διότι αν αναγνωριστεί ως έγκυρη, τότε στα μάτια της ουκρανικής κοινωνίας η κηδεία του Φιλάρετου θα αποκτήσει όχι μόνο πνευματική, αλλά και, σε κάποιο βαθμό, πολιτική σημασία, επιτρέποντας να διεκδικηθεί η κληρονομιά όλων όσων συνδέονται με το όνομα Ντενισένκο. Και, το οποίο είναι σημαντικό, να διατηρηθεί ο έλεγχος επί της περιουσίας (έστω και ονομαστικά). Με απλά λόγια, το ζήτημα δεν είναι τόσο για κάποιο κείμενο, όσο για το ποιος θα γίνει ο κάτοχος των συμβόλων και ο συνεχιστής της «γραμμής» του Φιλάρετου, καθώς και αν οι υποστηρικτές του θα παραμείνουν στον καθεδρικό ναό του Αγίου Βλαδίμηρου και στην κατοικία στην Πούσκινσκαγια (Τσικαλένκο, 36). Παράλληλα, όλοι καταλαβαίν
