Αράχνες σε ένα βάζο, ή ΠΏΣ οι σχισματικοί απαγόρευσαν τους σχισματικούς

Στις 2 Φεβρουαρίου 2022, η «Ιερά Σύνοδος» της OCU αποφάσισε να καθαιρέσει τους «ιεράρχες» της UOC-KP, που «χειροτονήθηκαν» από τον Φιλάρετο Ντενισένκο μετά τον Ιούνιο του 2019. Και οι τρεις «επίσκοποι» που έφυγαν από την OCU μαζί με τον Φιλάρετο - «να τους απαγορευτεί να τελούν» με την προοπτική να καθαιρεθούν.

Ταυτόχρονα, οι ντουμενκοβίτες πιστεύουν ότι όλοι εκείνοι στους οποίους ο «επίτιμος πατριάρχης» της OCU έβαλε τα χέρια του μετά την αναβίωση της UOC-KP «στην πραγματικότητα δεν έχουν ιεραρχική χειροτονία και ιερατεία» αλλά τα οικειοποιήθηκαν «ληστρικά». Δεν θεωρούν όμως τον ίδιο τον Φιλάρετο ληστή και δεν επιβάλλουν καμία απαγόρευση.

Αυτές οι αποφάσεις της «συνόδου» του Επιφανίου είναι τόσο ασυνεπείς και παράλογες που αξίζει να αναλυθούν λεπτομερέστερα.

Πρώην ή μη;

Η απόφαση της «συνόδου» της OCU αναφέρει ότι «ο πρώην Μητροπολίτης Belgorod και Oboyan Ioasaf (Shibaev), ο πρώην Επίσκοπος Belgorod-Dniester Filaret (Panku) και ο πρώην Επίσκοπος Valuysky Petr (Moskalev) λόγω κατάφωρης παραβίασης της κανονικής τάξης, λόγω συμμετοχής σε παράνομες συναθροίσεις και στις λεγόμενες επισκοπικες χειροτονίες στο Κίεβο τους απαγορεύτηκε «να τελούν» και κλήθηκαν στο δικαστήριο της OCU με την κατηγορία ότι «υπόκεινται σε στέρηση της ιεροσύνης».

Στην Ορθόδοξη Εκκλησία η λέξη «πρώην» χρησιμοποιείται σε σχέση με έναν κληρικό μόνο αν έχει αφαιρεθεί από την ιερατεία του. Αυτό δεν έγινε στην OCU σε σχέση με αυτά τα άτομα. Υπήρχε όμως και κάτι άλλο, που δεν είχε καμία σχέση με το κανονικό δίκαιο.

Ήδη από τις 24 Ιουνίου 2019, από την «ιερά σύνοδο» της οργάνωσης του Ντουμένκο «λόγω ενεργού συμμετοχής σε δράσεις που αποσκοπούν στην υποκίνηση εναντίωσης στο εκκλησιαστικό περιβάλλον, λόγω συνειδητής αντίθεσης σε συνοδικές αποφάσεις, παραβίαση του 34ου Αποστολικού Κανόνα, λόγω συμμετοχής στη χειροτονία σε μια ξένη επισκοπή αντίθετη προς τον Χάρτη και τους κανονικούς κανόνες» ο Ioasaf Shibaev, ο Filaret Panka και ο Petr Moskalev «αποκλείστηκαν από την επισκοπή» της OCU.

Τι είδους κανονικός κανόνας είναι αυτός - «αποκλεισμός από την επισκοπή»; Πού, σε ποιους κανόνες είναι γραμμένο;

Τι είδους κανονικός κανόνας είναι αυτός - «αποκλεισμός από την επισκοπή»; Πού, σε ποιους κανόνες είναι γραμμένο;

Δηλαδή, ο Ντουμένκο δεν απαγόρευσε σε αυτά τα άτομα να τελούν, δεν τους στέρησε την ιερατεία τους, αλλά τους έδιωξε, όπως μια προσβεβλημένη γυναίκα διώχνει έναν παραβάτη σύντροφο. Και επομένως η λέξη «πρώην» σε αυτή την περίπτωση έχει το ίδιο σημασιολογικό φορτίο όπως στην κατάσταση με ένα τσακωμένο ζευγάρι, όταν αυτοί μιλούν για την αποτυχημένη σύντροφό τους – «πρώην μου».

Με ποιο δικαίωμα όμως κρίνονται αν, τουλάχιστον από τον Ιούνιο του 2019, δεν έχουν καμία σχέση με την ηγεσία της OCU; Και πάλι, δεν θα περιμένουμε απάντηση σε αυτό το ερώτημα.

Στην ιδιαιτερότητα της κατάστασης προστίθεται και το γεγονός ότι ο Ντουμένκο δεν μπόρεσε καν να διώξει τους ένοχους «επισκόπους» για τον απλούστατο λόγο ότι δεν μπορούσαν να είναι μέλη της OCU. Σύμφωνα με τις διατάξεις του Τόμου.

Το κείμενο του εγγράφου λέει ότι η OCU δεν μπορεί να έχει ενορίες ή, επιπλέον, επισκοπές εκτός Ουκρανίας. Όλες οι ξένες ενορίες και επισκοπές της OCU, σύμφωνα με έγγραφο που εκδόθηκε από το Φανάρι το 2019, μεταφέρονται στη δικαιοδοσία του Πατριαρχείου Κωνσταντινουπόλεως. Και η επισκοπή του Shibaev, όπως και η επισκοπή του Pancu, βρίσκεται εκτός των συνόρων της Ουκρανίας (στη Ρωσία και τη Μολδαβία, αντίστοιχα). Αυτό σημαίνει ότι ούτε ο πρώτος ούτε ο δεύτερος «επίσκοπος» από τη στιγμή που εμφανίστηκε ο Τόμος στον «κλήρο» της OCU δεν μπορούσαν να είναι μέλη.

Αυτό είναι που στην πραγματικότητα θύμισε ο Shibaev στη «σύνοδο» της OCU ακόμα το 2019. Σύμφωνα με τον ίδιο, σύμφωνα με την τέταρτη παράγραφο του Χάρτη της OCU, η δικαιοδοσία αυτής της δομής εκτείνεται μόνο στην επικράτεια της Ουκρανίας και δεδομένου ότι αυτός και ο Petro Moskalev βρίσκονται εκτός του εδάφους της Ουκρανίας, «σημαίνει ότι βρίσκεται εκτός της δικαιοδοσίας της OCU».

Ήδη τώρα, σχολιάζοντας την απόφαση της «συνόδου» για την «απαγόρευσή» του, ο Σιμπάεφ τόνισε ότι δεν ήταν ποτέ μέλος της «συμμορίας» του Ντουμένκο και σημείωσε ότι «επιχειρήματα λογικής, για να μην αναφέρουμε ούτε την ηθική πλευρά, ούτε τους Κανόνες, δεν γίνονται αποδεκτά από αυτούς και δεν γίνονται κατανοητά. «Ένα μάτσο ηθικοί ανάπηροι μπορούν να συμπεριφέρονται ακριβώς έτσι - τρελοί, κακοί, δόλιοι. Αυτό συμβαίνει όταν οι αδαείς και τα ανήθικα άτομα αρχίζουν να κατευθύνουν αυτό που αποκαλούν εκκλησία», έγραψε ο Shibaev στη σελίδα του στο Facebook.

Απαγόρευση των απαγορευμένων

Στη δημοσίευσή του, ο Ιωάσαφ στράφηκε ενάντια στον Ντουμένκο με μια πολύ ενδιαφέρουσα φράση. «Δεν ήσασταν εσείς που μου δωσατε αυτήν την ιερωσύνη και δεν είναι δικό σας θέμα να την αφαιρέσετε», έγραψε ο Σιμπάεφ και πρόσθεσε, «πρώτα πρέπει να αφαιρέσει κανείς την ιεροσύνη από σένα για τη μεγαλύτερη παραβίαση όχι μόνο των Κανόνων της Εκκλησίας, αλλά επίσης των ίδιων των ηθικών κανόνων του Νόμου του Θεού».

Υπάρχει μια ακόμη απόχρωση εδώ. Ο ίδιος Ioasaf Shibaev έχει ήδη αναγνωριστεί ως άνθρωπος που στερήθηκε την ιερωσύνη του και δεν αναγνωρίστηκε μεταξύ των σχισματικών. Αυτό ανακοίνωσε ο ίδιος ο ... Πατριάρχης κ. Βαρθολομαίος.

Σε επιστολή του προς τον Πατριάρχη κ. Αλέξιο τον Απρίλιο του 1997, έγραψε: «Σχετικά με την απόφαση της Συνόδου της Ρωσικής Ορθόδοξης Εκκλησίας να αναθεματίσει τον Μιχαήλ Ντενισένκο και να του στερήσει την ιερωσύνη και να υποβιβάσει τον Ιοασάφ Σιμπάεφ στις τάξεις των λαϊκών <...>. Ενημερώσαμε γι' αυτόν την ιεραρχία του Οικουμενικού μας Θρόνου και της ζητήσαμε να μην έχει καμία εκκλησιαστική κοινωνία με αυτά τα πρόσωπα».

Αποδεικνύεται ότι ο λαϊκός Ντουμένκο θέλει να αφαιρέσει την ιερωσύνη από  τον λαϊκό Shibaev. Έτσι μοιάζουν οι «αναμετρήσεις» τους από την πλευρά της Εκκλησίας.

Αποδεικνύεται ότι ο λαϊκός Ντουμένκο θέλει να αφαιρέσει την ιερωσύνη από  τον λαϊκό Shibaev.

«Ακραία οικονομία» προς τον Φιλάρετο

Ο Ντουμένκο και οι σύντροφοί του εφαρμόζουν σκληρή γλώσσα στους ανθρώπους που χειροτόνησε ο Φιλάρετος, στους συνεργάτες του, αλλά όχι στον ίδιο τον Φιλάρετο. Η «Σύνοδος» της OCU υπενθύμισε ότι προηγουμένως είχε απαγορεύσει στον Φιλάρετο «να συγκαλεί και να διευθύνει συνεδριάσεις για την επίλυση ζητημάτων εκκλησιαστικής διοίκησης, την εκτέλεση χειροτονιών κ.λπ.». Ωστόσο, οι ντουμενκοβίτες αποφάσισαν «αποκλειστικά από σεβασμό στα προηγούμενα πλεονεκτήματα» του Φιλάρετου και «λαμβάνοντας υπόψη την ηλικία και την κατάσταση της υγείας του» να εφαρμόσουν «ακραία οικονομία χωρίς να λάβουν σκληρότερα μέτρα κανονικής απάντησης στις παραβιάσεις που διέπραξε».

Το μόνο πράγμα που τόλμησε να κάνει η OCU ήταν να αποκαλέσει τον Φιλάρετο όχι «αγιότατο», αλλά «επιφανή» (μια μορφή απεύθυνσης σε έναν απλό επίσκοπο). Επίσης, η φωτογραφία του από τον κατάλογο των επισκόπων μεταφέρθηκε από την πρώτη θέση (αμέσως πίσω από τον Ντουμένκο) στην προτελευταία με τη λεζάντα «επίτιμος πατριάρχης σε αργία». Περιττό να πούμε ότι η ιστορία της Ορθοδοξίας δεν γνώρισε τέτοιες διατυπώσεις;

Κάτι άλλο δεν είναι ξεκάθαρο - σε ποιά βάση η «σύνοδος» της OCU δεν αναγνωρίζει τους «ιερείς» της UOC-KP, που χειροτονήθηκαν από τον Φιλάρετο μετά το 2019, ως
«ιερή ιερατεία»; Άλλωστε, αν ο Φιλάρετος δεν είναι σχισματικός (κανείς δεν τον ανακήρυξε τέτοιο), αλλά «επίτιμος πατριάρχης», τότε με ποιο δικαίωμα οι «χειροτονίες» που έκανε κηρύσσονται άκυρες;

Και το πιο σημαντικό ερώτημα: γιατί οι «ιεράρχες» που «χειροτονήθηκαν» από αυτόν ΜΕΤΑ ΤΟ 2019 δεν έχουν «επισκοπική αξιοπρέπεια», ενώ οι «χειροτονημένοι» ΠΡΙΝ ΤΟ 2019 έχουν τέτοια αξιοπρέπεια; Και εδώ μιλάμε για τον Ντουμένκο, τον Ζοριά και τη συντριπτική πλειοψηφία των άλλων «ιεραρχών» της OCU, τους οποίους «χειροτόνησε» ο Φιλάρετος.

Δεν είναι τυχαίο που τίθεται το ίδιο ερώτημα στα ελληνικά ΜΜΕ: «Αλήθεια γιατί είναι άκυρες οι χειροτονίες του Φιλαρέτου από τον Ιούνιο του 2019 και όχι από τον Ιούνιο του 1992 όταν καθαιρέθηκε και αφορίστηκε από την Σύνοδο της Ρωσικής Εκκλησίας;».

Οι Έλληνες τονίζουν ότι οι Ντουμενκοβίτες βρίσκονται σε αδιέξοδο με το «πρόβλημα του Φιλάρετου», καθώς κατανοούν πολύ καλά ότι «καθαιρώντας τον Φιλάρετο για δεύτερη φορά θα καταδικάσουν τον εαυτό τους». Και είναι ακριβώς γι' αυτόν τον λόγο που «δεν αγγίζουν τον ιδρυτή τους και αποφάσισαν να τον συγχωρήσουν «τουλάχιστον», χωρίς να εφαρμόσουν αυστηρότερα κανονικά μέτρα στις παραβιάσεις που διέπραξε…».

Το συμπέρασμα στο οποίο κατέληξαν οι Έλληνες είναι προφανές: «Οι αυτοχειροτόνητοι, καθηρημένοι, αφορισμένοι και αναθεματισμένοι που αποτελούν την λεγομένη «σύνοδο της Αυτοκέφαλης Εκκλησίας της Ουκρανίας», δεν έχουν μόνο υποστεί την διάλυση της σχισματικής τους δομής, αλλά έχουν και παντελή άγνοια της Ορθοδόξου Εκκλησιολογίας». Δεν μπορεί κανείς να διαφωνήσει με αυτό.

Ανάθεμα των αναθεματισμένων

Δεν είναι λιγότερο περίεργο το αίτημα της «συνόδου» της OCU, στο οποίο ζητούν από την Κανονική Ορθόδοξη Εκκλησία της Ελλάδος να αφορίσει και να αναθεματίσει τους Έλληνες Παλαιοημερολογίτες που πέρασαν στον Φιλάρετο.

Εδώ είναι απαραίτητο να υπενθυμίσει κανείς στους «συνοδικούς» του Ντουμένκο ότι το ανάθεμα δεν είναι κατάρα, αλλά δήλωση του γεγονότος ότι ένα άτομο που δηλώνει ότι είναι εκκλησιαστικό ή θεωρείται τέτοιο, στην πραγματικότητα δεν ανήκει στην Ορθόδοξη Εκκλησία. Με αυτή την έννοια, για παράδειγμα, μπορεί κανείς να αναθεματίσει τον Τολστόι, αλλά όχι τον Γκόρκι. Γιατί ο Τολστόι (τουλάχιστον αρχικά) θεωρούσε τον εαυτό του ορθόδοξο χριστιανό, ενώ ο Γκόρκι όχι. Με άλλα λόγια, δεν μπορεί κανείς να αναθεματίσει κάποιον που δεν ανήκει στην Εκκλησία.

Επιπλέον, εδώ πρέπει να τονιστεί ότι:

• Οι Παλαιοημερολογίτες της Ελλάδας δεν θεωρούν τους εαυτούς τους μέρος της Ορθόδοξης Εκκλησίας της Ελλάδος.
• Η Ορθόδοξη Εκκλησία της Ελλάδος τους θεωρεί σχισματικούς, που σημαίνει ότι έχουν ξεφύγει από την Εκκλησία.
• Οι Παλαιοημερολογίτες αναθεματίζονταν και μεταξύ τους (έχουν διαφορετικά ρεύματα και διαφορετικές «συνόδους»), και αναθεμάτιζαν όλους όσοι διαφωνούν μαζί τους.

Τότε τι ανάθεμα ζητάνε στην OCU; Άλλωστε, επαναλαμβάνουμε για άλλη μια φορά, είναι αδύνατο να αναθεματίσει κανείς όσους βρίσκονται ήδη εκτός Εκκλησίας. Ας παραθέσουμε την άποψη του ελληνικού πόρου «Βήμα ορθοδοξίας»:

«Ζητούν από την Κανονική Ορθόδοξη Εκκλησία της Ελλάδος να αφορίσει και να αναθεματίσει ποιους; Αυτούς που δεν ανήκουν στις τάξεις της, που δεν έχουν καμία κοινωνία μαζί της, και που, όντες παλαιοημερολογίτες, είναι αυτονόητα σχισματικοί και άρα αναθεματισμένοι».

Συμπεράσματα

Όπως βλέπουμε, οι αποφάσεις της «συνόδου» της OCU έρχονται σε αντίθεση τόσο με τη λογική και την κοινή λογική, όσο και με τις αρχές του κανονικού δικαίου. Και δεν είναι περίεργο. Διότι η δομή που προέκυψε ως αποτέλεσμα της παραβίασης των κανόνων της Ορθόδοξης Εκκλησίας είναι απλώς σωματικά ανίκανη να τηρήσει αυτούς τους ίδιους κανόνες. Και όχι επειδή δεν τους γνωρίζει (αν και αυτό είναι γεγονός), αλλά επειδή οι κανόνες απεχθάνονται την εσωτερική της φύση, η οποία υπακούει μόνο στον «πατέρα του ψέματος» και του χάους - τον διάβολο.

Το μόνο πρόβλημα είναι ότι αυτή η οργάνωση μπορεί να μολύνει με το δηλητήριό της όλους όσους έρχονται σε επαφή μαζί της.