Από την ΕΣΣΔ στην Ουκρανία: γιατί ο Γιελένσκι πολεμά την Εκκλησία υπό οποιαδήποτε εξουσία
Τον τελευταίο καιρό στο Διαδίκτυο εμφανίστηκαν επιπλέον αποδείξεις ότι ο Γιελένσκι υπηρέτησε πιστά τη σοβιετική εξουσία. Γιατί δεν τον έχουν ακόμη «αποκομμουνιστικοποιήσει»;
Ο επικεφαλής της Κρατικής Υπηρεσίας για την Εθνοπολιτική και την Ελευθερία της Συνείδησης, Βίκτορ Γιελένσκι, έχει ένα πολύ μεγάλο και πολύ επιβαρυντικό παρελθόν. Κατά τη διάρκεια της ΕΣΣΔ, υπηρέτησε πιστά τη σοβιετική εξουσία, την εξυμνούσε με κάθε τρόπο και προπαγάνδιζε όλες τις αντικληρικές και αντιθρησκευτικές αφηγήσεις της κομμουνιστικής ιδεολογίας. Τον τελευταίο καιρό, στο Διαδίκτυο εμφανίζονται όλο και περισσότερα έργα του Βίκτορ Ευγένιεβιτς, στα οποία εκθέτει σκέψεις που σήμερα θα ονομάζονταν «προώθηση ρωσικών αφηγήσεων». Ας τα εξετάσουμε λεπτομερέστερα.
Λενινιστής ή αντισοβιετικός;
Ακολουθεί ένα απόσπασμα από το φυλλάδιό του «Ιουδαϊκός κληρικαλισμός και σιωνισμός», που εκδόθηκε το 1988 στη σειρά «Αθεϊστική Βιβλιοθήκη Φοιτητών»: «Η μαρξιστική-λενινιστική θεωρία μας παρέχει τα εργαλεία, τη μέθοδο για να διεισδύσουμε στο βάθος της οικονομίας, της πολιτικής, της πνευματικής σφαίρας της ζωής της ανθρωπότητας. <…> Δεν μπορεί κανείς να μην εντυπωσιαστεί από το μέγεθος και το βάθος της σκέψης του Λένιν, από τη μεγαλοφυΐα του στην πρόβλεψη των τεράστιων δεινών που μπορεί να φέρει στον κόσμο η καθοδική φάση της ανάπτυξης του καπιταλισμού».
Για να εικονογραφήσουμε το «βάθος της σκέψης του Λένιν», παραθέτουμε ένα απόσπασμα του Ίλιτς σχετικά με τη θρησκεία στο άρθρο «Σχετικά με τη στάση του εργατικού κόμματος απέναντι στη θρησκεία», που δημοσιεύθηκε το 1909 στην εφημερίδα «Προλετάριος»: «Η θρησκεία είναι το όπιο του λαού <...> Όλες οι σύγχρονες θρησκείες και εκκλησίες, όλες οι θρησκευτικές οργανώσεις, ο μαρξισμός τις θεωρεί πάντα ως όργανα της αστικής αντίδρασης, που υπηρετούν την προστασία της εκμετάλλευσης και την αποβλάκωση της εργατικής τάξης». Όπως θα φανεί από τις περαιτέρω σκέψεις, ο Β. Γιελένσκι είχε κατανοήσει πολύ καλά αυτή τη λενινιστική άποψη για τη θρησκεία.
Το 1988, ο Β. Γιελένσκι δημοσίευσε στο «Ουκρανικό Ιστορικό Περιοδικό» ένα άρθρο: «Η εφαρμογή στην Ουκρανική ΣΣΔ του διατάγματος "Περί διαχωρισμού της Εκκλησίας από το κράτος και του σχολείου από την εκκλησία" στα πρώτα χρόνια της σοσιαλιστικής οικοδόμησης». Σε αυτό το άρθρο υπερασπίζεται με πάθος τη σοβιετική εξουσία και προσωπικά τον Βλαντιμίρ Ίλιτς Λένιν.
Αλλά μετά από ένα τέταρτο του αιώνα, οι απόψεις του Γιελένσκι για τον Λένιν, την Εκκλησία και το σχολείο αλλάζουν σε αντίθετες.
Το 2015, ως βουλευτής της Ράντα, ονομάζει το νόμο «Περί τροποποίησης ορισμένων νόμων της Ουκρανίας για την ίδρυση εκπαιδευτικών ιδρυμάτων από θρησκευτικές οργανώσεις» «ένα σημαντικό βήμα στη διαδικασία αποσοβιετοποίησης της ουκρανικής εκπαίδευσης». Σύμφωνα με τα λόγια του, οι ομολογίες έπρεπε να αποδείξουν ότι «η αρχή του διαχωρισμού της Εκκλησίας από το κράτος, που σημαίνει την πλήρη εκδίωξη της Εκκλησίας από τη δημόσια σφαίρα, είναι λενινιστική-σταλινική».
Όπως βλέπουμε, ο Γιελένσκι αναφέρει ξανά τον Λένιν και το σοβιετικό καθεστώς, αλλά η τονικότητα είναι εντελώς διαφορετική, έντονα αρνητική.
Ωστόσο, ας επιστρέψουμε στο 1988, στην εξύμνηση του Βλαντιμίρ Λένιν και της πάλης του με την Εκκλησία. Ο Γιελένσκι γράφει: «Οι ηγέτες της Εκκλησίας ανέπτυξαν ένα πρόγραμμα ευρείας κλίμακας αντίστασης στο διάταγμα (περί διαχωρισμού της Εκκλησίας από το κράτος – Σημ. Συντ.), το οποίο εντασσόταν πλήρως στα σχέδια της αντεπανάστασης, που είχαν ως στόχο την καταστροφή της Σοβιετικής εξουσίας».
Τώρα γνωρίζουμε ότι αυτό είναι ψέμα από την αρχή μέχρι το τέλος: η εκκλησιαστική ηγεσία δεν ανέπτυξε κανένα πρόγραμμα αντίστασης και δεν ασχολήθηκε με καμία αντεπανάσταση. Προσπαθούσε να σώσει την Εκκλησία από την πλήρη καταστροφή και να διατηρήσει το δικαίωμα των πιστών να ομολογούν την Ορθοδοξία. Το γνώριζε και ο Γιελένσκι, αλλά συνέχιζε να κατηγορεί το κλήρο για υπονομευτική δραστηριότητα: «Μετά την Επανάσταση, το αντιδραστικό κλήρο και οι μοναχοί έγιναν πράκτορες ξένων εισβολέων, και τα μοναστήρια, που βρίσκονταν στα μετόπισθεν των σοβιετικών στρατευμάτων, μετατρέπονταν σε σημεία στήριξης συμμοριών».
Στην υπηρεσία του στη σοβιετική εξουσία, ο Β. Γιελένσκι φτάνει στο σημείο να λέει ότι ο ίδιος ο λαός χαιρέτισε την καταστολή της Εκκλησίας.
«Ακόμη και οι εκκλησιαστικοί το 1921 αναγκάστηκαν να παραδεχτούν ότι η ιδέα του διαχωρισμού της εκκλησίας από το κράτος έγινε δεκτή με συμπάθεια από τον ουκρανικό ορθόδοξο πληθυσμό», γράφει στο προαναφερθέν άρθρο. Λέει ακόμη ότι οι άνθρωποι πολεμούσαν μόνοι τους την Εκκλησία: «Οι κομματικές οργανώσεις, τα Σοβιέτ, στην πρακτική τους δραστηριότητα για την εφαρμογή του λενινιστικού διατάγματος "Περί διαχωρισμού της Εκκλησίας από το κράτος" βασίζονταν στο αντικληρικό κίνημα των εργαζομένων, που στη μεγάλη τους πλειοψηφία το αποδέχτηκαν θετικά».
Κακό/Καλό UAPC
Μια πολύ αποκαλυπτική στιγμή είναι ο τρόπος με τον οποίο ο Β. Γιελένσκι, κατά τη διάρκεια της θητείας του ως υπηρέτης της κομμουνιστικής ιδεολογίας, σχετίζεται με δύο θρησκευτικές οργανώσεις που προέκυψαν μετά την Οκτωβριανή Επανάσταση του 1917. Αυτές είναι η Ουκρανική Αυτοκέφαλη Εκκλησία και η Ανακαινιστική Εκκλησία.
Ακολουθούν μερικά αποσπάσματα σχετικά με τη στάση απέναντι στο UAPC:
- «Δημιουργημένο από φανατικούς αστούς εθνικιστές, τους μπράβους του Πετλιούρα, το UAPC, μετά την ήττα της αντεπανάστασης, μετατράπηκε σε νόμιμο κέντρο γύρω από το οποίο ενοποιήθηκαν εθνικιστικά στοιχεία εχθρικά προς τη σοβιετική εξουσία».
- Μέλη του UAPC «πραγματοποίησαν ιδεολογική κατήχηση ληστών του λεγόμενου Ουκρανικού Επαναστατικού Στρατού (UPA). Οι επίσκοποι του UAPC ευλόγησαν εθνικιστικές συμμορίες και τιμωρητικές δυνάμεις για τη μαζική δολοφονία σοβιετικών πολιτών».
- «Στα μάτια χιλιάδων χωρικών, το UAPC έγινε ένα νόμιμο κύτταρο της εθνικιστικής κιτρινο-μπλε αντεπανάστασης, η οποία για μια δεκαετία εκμεταλλευόταν τα συναισθήματα και τις αισθήσεις τους. Αυτό, και όχι η αμέλεια των κανονιών, ήταν που οδήγησε στην κατάρρευση του UAPC.»
- «Οι ηγέτες του UAPC υποστηρίζουν εθνικιστικές ομάδες, διαδίδουν τις ιδέες του κληρικού εθνικισμού, προωθούν την κληρονομιά εχθρών του ουκρανικού λαού όπως οι Πέτλιουρα, Κονοβαλέτς, Μπαντέρα, Σουχέβιτς, Ντόντσοφ και καλούν την ουκρανική κοινότητα των μεταναστών να συμμετάσχει σε μια «αντικομμουνιστική σταυροφορία» κατά του σοσιαλισμού».
Αυτά τα αποσπάσματα προέρχονται από δύο επιστημονικά αθεϊστικά έργα του Γιελένσκι:
- Άρθρα «Εφαρμογή του διατάγματος «Περί διαχωρισμού της εκκλησίας από το κράτος και του σχολείου από την εκκλησία» στην Ουκρανική ΣΣΔ κατά τα πρώτα χρόνια της σοσιαλιστικής οικοδόμησης»
- Το άρθρο «Τι είναι η Ουκρανική Αυτοκέφαλη Ορθόδοξη Εκκλησία στο Εξωτερικό;» δημοσιεύτηκε στο φυλλάδιο «Αθεϊσμός και Θρησκεία: Ερωτήσεις και Απαντήσεις». Μόσχα: Politizdat, 1988. Σημειώστε ότι πρόκειται για έκδοση της Μόσχας. Ο Β. Γιελένσκι αναφέρεται μεταξύ των συγγραφέων και, δεδομένου ότι το φυλλάδιο δεν προσδιορίζει την πατρότητα συγκεκριμένων άρθρων, έχουμε κάθε δικαίωμα να συσχετίσουμε το περιεχόμενο αυτού του φυλλαδίου με τον Β. Γιελένσκι.
Έτσι, ο νυν επικεφαλής του Κρατικού Συμβουλίου επικρίνει ανελέητα τους αυτοκέφαλους Ορθοδόξους. Αλλά τα λόγια που χρησιμοποιεί για την Ανακαινιστική Εκκλησία είναι αρκετά διαφορετικά: «Ένα ανακαινιστικό κίνημα αναδύθηκε εντός της Ορθοδοξίας. Στην Ουκρανία, βρήκε σημαντική υποστήριξη μεταξύ των πιστών. Στο τέλος της περιόδου αποκατάστασης, το 17,2% όλων των ορθόδοξων κοινοτήτων ήταν Ανακαινιστικές. Οι Ανακαινιστές προσπάθησαν να σώσουν την Εκκλησία επανεξετάζοντας τον πολιτικό και κοινωνικό της προσανατολισμό και εγκαθιδρύοντας ομαλές σχέσεις με τη σοβιετική κυβέρνηση» (η έμφαση δική μας).
Έτσι, ο Β. Γιελένσκι επαινεί μια θρησκευτική οργάνωση και επικρίνει σκληρά μια άλλη. Αλλά γιατί συμβαίνει αυτό; Άλλωστε, «η βαθιά σκέψη του Λένιν» του ενσταλάζει ότι «ο μαρξισμός θεωρεί πάντα όλες τις σύγχρονες θρησκείες και εκκλησίες, όλες τις θρησκευτικές οργανώσεις, ως όργανα της αστικής αντίδρασης».
Η απάντηση είναι προφανής. Το κύριο επιχείρημα για την «ορθότητα» οποιουδήποτε δόγματος, σύμφωνα με τον νυν επικεφαλής της Κρατικής Υπηρεσίας Κεφαλαιαγοράς, είναι η δημιουργία «κανονικών σχέσεων» με τις αρχές. Και πώς προκύπτουν αυτές οι σχέσεις; Ας θυμηθούμε ότι οι Ανακαινιστές δεν συνεργάστηκαν απλώς με τους Κομμουνιστές. Αυτή η ίδια η οργάνωση, που ονομάζεται Ανακαινιστική ή Ζωντανή Εκκλησία, δημιουργήθηκε στις αρχές της δεκαετίας του 1920 από την GPU για να καταστρέψει την αληθινή Ορθόδοξη Εκκλησία. Ήταν απλώς ένα εργαλείο στα χέρια των Μπολσεβίκων. Και μόνο με αυτή την ιδιότητα ήταν απαραίτητη στους Κομμουνιστές, και με αυτή την ιδιότητα ο Β. Γιελένσκι την επαινεί.
Το UAPC, παρά τον μη κανονικό του χαρακτήρα και άλλες πτυχές, ήταν σε αντίθεση με το σοβιετικό καθεστώς και ως εκ τούτου δέχτηκε κριτική από τους υποστηρικτές του σοβιετικού καθεστώτος τόσο τη δεκαετία του 1920 όσο και τη δεκαετία του 1980.
Αλλά πέρασαν τρεις δεκαετίες και η Ουκρανική ΣΣΔ έγινε ανεξάρτητη Ουκρανία. Και η κοσμοθεωρία του Γελένσκι υπέστη δραματικές αλλαγές. Οι Μπαντέρα, Πετλιούρα και Σουχέβιτς μετατράπηκαν από εχθροί του λαού σε είδωλα. Το UAPC, από «κύτταρο της εθνικιστικής κιτρινο-μπλε αντεπανάστασης», έγινε μέρος της κρατικής OCU. Και ο ίδιος ο Γελένσκι έγινε η κινητήρια δύναμη πίσω από την πρόοδό του. Στην πραγματικότητα, με την τρέχουσα ρητορική του, το UAPC/OCU έχει πάρει τη θέση των Ανακαινιστών. Ας θυμηθούμε τα λόγια του για αυτή τη δομή: «Οι Ανακαινιστές προσπάθησαν να σώσουν την Εκκλησία αναθεωρώντας τον πολιτικό και κοινωνικό της προσανατολισμό και εγκαθιδρύοντας ομαλές σχέσεις με τη σοβιετική κυβέρνηση». Αν αντικαταστήσουμε τους «Ανακαινιστές» με «OCU» και την «σοβιετική κυβέρνηση» με «ουκρανική κυβέρνηση», θα φαινόταν να περιγράφει την τρέχουσα οργάνωση του Ε. Ντουμένκο.
Οι αρχές διώκουν την Εκκλησία; Λέτε όλοι ψέματα!
Σήμερα, σχεδόν σε κάθε ομιλία του, ο Βίκτορ Γελένσκι επιμένει ότι δεν υπάρχει διωγμός κατά της Εκκλησίας στην Ουκρανία. Υπάρχει διωγμός στη Ρωσία και στα κατεχόμενα εδάφη. Και στο ουκρανικό κράτος, υπάρχει απλώς εκπληκτική ελευθερία θρησκείας. Και αυτό παρά τα πολυάριθμα βίντεο καταλήψεων εκκλησιών και αιματηρών ξυλοδαρμών πιστών, ιερέων, ακόμη και επισκόπων.
Ο Γιελένσκι χαρακτηρίζει «Ρώσους προπαγανδιστές» όσους αναφέρουν τέτοιες υποθέσεις στη διεθνή κοινότητα και ισχυρίζεται ότι εργάζονται για τον εχθρό.
Όποιος είναι εξοικειωμένος με την κατάσταση γύρω από τη δίωξη της UOC δεν μπορεί να καταλάβει πώς οποιοσδήποτε αξιοπρεπής άνθρωπος μπορεί να αρνείται τέτοια γεγονότα, αποκαλώντας το μαύρο άσπρο και αντίστροφα.
Αλλά το θέμα είναι ότι ο Γιελένσκι είπε ακριβώς το ίδιο πράγμα πριν από 37 χρόνια. Μόνο που τότε, δεν δυσφήμιζε τις ουκρανικές αρχές, αλλά τις σοβιετικές.
Στο ήδη αναφερθέν άρθρο «Εβραϊκός Κληρικισμός και Σιωνισμός» γράφει: «Το ψέμα για τον «διωγμό» των πιστών υπό τον σοσιαλισμό, για τη «βίαιη εξάλειψη» των θρησκευτικών θεσμών εξαπλώνεται όλο και πιο επίμονα <...> Ποια επιτήδευση δεν έχουν δείξει οι υπερασπιστές του ψεύτικου για τον «διωγμό της πίστης στην ΕΣΣΔ», σε ποια ψέματα δεν έχουν καταφύγει οι αντισοβιετιστές, από ποιες οπτικές γωνίες δεν έχουν εξετάσει τη δική τους «φαντασία»!»
Ας θυμηθούμε τι λέει τώρα ο Γιελένσκι για τον νόμο 3894 που απαγορεύει την Ουκρανική Ορθόδοξη Εκκλησία. Σύμφωνα με τον ίδιο , δεν παραβιάζει με κανέναν τρόπο τους πιστούς. Όσοι μιλούν για διώξεις κατά της Ουκρανικής Ορθόδοξης Εκκλησίας, σύμφωνα με τον επικεφαλής της Κρατικής Στατιστικής Υπηρεσίας, χειραγωγούν και δυσφημούν την Ουκρανία.
Έγραψε σχεδόν τα ίδια λόγια για ανθρώπους που επέκριναν την καταστροφή της Εκκλησίας από τους Μπολσεβίκους: «Οι στοιχειώδεις νομικοί κανόνες, μέσω των οποίων ρυθμίζεται η σχέση μεταξύ του κράτους και των θρησκευτικών οργανώσεων, χαρακτηρίζονται αμέσως ως «παρέμβαση», «καταπάτηση», «παραβίαση» κ.λπ. Επιπλέον, αυτοί οι κανόνες συχνά διαστρεβλώνονται πέρα από κάθε αναγνώριση ή ξαφνικά κατακλύζονται από τέτοιες «λεπτομέρειες» που θα μπορούσαν να γεννηθούν μόνο στη φλογερή φαντασία ενός πιστοποιημένου αντισοβιετικού».
Όταν ο Γιελένσκι σήμερα πείθει κάποιον Δυτικό αξιωματούχο, πάστορα ή δημοσιογράφο για την απουσία διώξεων κατά της Ουκρανικής Ορθόδοξης Εκκλησίας και την άνευ προηγουμένου ελευθερία της θρησκείας, δεν μπορεί κανείς παρά να θυμηθεί τα λόγια του από ένα πανηγυρικό άρθρο του 1988 σχετικά με τον αγώνα κατά της Εκκλησίας του Βλαντιμίρ Λένιν: «Οι κατασκευές περί «βαρβαρικής καταστροφής», «κλεισίματος εκκλησιών» και ούτω καθεξής είχαν ήδη διαψευσθεί από προοδευτικές προσωπικότητες που είχαν την ευκαιρία να επισκεφθούν τη Χώρα των Σοβιετικών».
Είναι απλώς εκπληκτικό το πόσο επίκαιρα είναι αυτά τα λόγια του Γιελένσκι σήμερα. Απλώς αντικαταστήστε τη λέξη «Χώρα των Σοβιετικών» με τη λέξη «Ουκρανία» και μπορείτε να τα χρησιμοποιήσετε χωρίς την παραμικρή επεξεργασία.
Συμπεράσματα
Υπάρχει ένα προφανές συμπέρασμα.
Από όλα αυτά, προκύπτει ότι ο Β. Γιελένσκι αδιαφορεί για το ποιον υποστηρίζει και ποιον επικρίνει. Δεν τον νοιάζει καν ποια κυβέρνηση υπηρετεί. Η μόνη αρχή στην οποία ο Β. Γιελένσκι παρέμεινε πιστός σε όλη την επαγγελματική του καριέρα είναι η υπηρεσία στην κυβέρνηση ως τέτοια. Υπό τους κομμουνιστές, το UAPC ήταν σε αντίθεση με την κυβέρνηση, και ο Β. Γιελένσκι την επέκρινε μέχρι την τελευταία λεπτομέρεια. Επέκρινε τον εθνικισμό και αποκαλούσε τους ηγέτες του εχθρούς. Αλλά υπό τις τρέχουσες ουκρανικές αρχές, το UAPC πρώτα έγινε «πατριωτικό» και αρεστό στις αρχές, και στη συνέχεια έγινε ένας από τους ιδρυτές της φιλοκυβερνητικής OCU. Και τώρα ο Β. Γιελένσκι υπερασπίζεται τα συμφέροντά της με όλη του τη δύναμη.
Υπό τους κομμουνιστές, ήταν επικερδές να εξυμνείται η ιδιοφυΐα του Β. Λένιν, και αυτό ακριβώς έκανε ο Β. Γιελένσκι. Υπό το σημερινό καθεστώς, είναι επικερδές να επιδιώκεται ο «πατριωτισμός» και η αναβίωση της εθνικής ταυτότητας, και τώρα ο Γιελένσκι τάσσεται με εκείνους που δυσφήμισε μόλις πρόσφατα.
Και πρέπει να ειπωθεί ότι οι τρέχουσες ουκρανικές αρχές ανταποδίδουν τα συναισθήματα του Β. Γιελένσκι. Με ένα τόσο τοξικό υπόβαθρο, δεν θα έπρεπε να του επιτραπεί να καταλαμβάνει υψηλές θέσεις. Άλλωστε, επίσημα βρισκόμαστε στη μέση της αποκομμουνιστικοποίησης. Αλλά όχι μόνο διορίστηκε επίσημα επικεφαλής του Κρατικού Σοσιαλιστικού-Οικονομικού Συμβουλίου (και ανεπίσημα, ο κύριος ιδεολόγος και πρακτικός εκτελεστής της αποστολής καταστροφής της Εκκλησίας), αλλά διατηρείται επίσης πεισματικά σε αυτή τη θέση σε κάθε αλλαγή κυβέρνησης. Γιατί οι «πατριωτικές» αρχές κρατούν έναν πιστό Λενινιστή, αφοσιωμένο στη Μαρξιστική-Λενινιστική ιδεολογία, σε μια τέτοια θέση; Γιατί, παρά την πληθώρα κάθε είδους ενοχοποιητικών στοιχείων, αρνούνται να τον απολύσουν; Γιατί, με το μέγιστο όριο ηλικίας για δημόσια υπηρεσία στα 65 έτη, η θητεία του παρατείνεται κάθε χρόνο (ο Γιελένσκι είναι 68 ετών);
Δεν είναι επειδή οι αρχές τον θεωρούν αφοσιωμένο υπηρέτη, έτοιμο να κάνει οποιονδήποτε συμβιβασμό με τη συνείδησή του, να καταπατήσει τα δικαιώματα των ανθρώπων και να πει οποιοδήποτε ψέμα, μόνο και μόνο για να υπηρετήσει τις αρχές;
Υπάρχει ένα μη προφανές συμπέρασμα.
Όλοι γνωρίζουμε θεωρητικά ότι ο διάβολος δρα στον κόσμο μας μέσω του ανθρώπου. Και ίσως η πιο σημαντική πτυχή τέτοιων ενεργειών είναι ο αγώνας ενάντια στην Εκκλησία του Χριστού, μέσω της οποίας ο άνθρωπος πορεύεται προς τη σωτηρία. Κατά τη διάρκεια της ζωής του, οι πολιτικές απόψεις του Βίκτορ Γιελένσκι έχουν σαφώς αλλάξει προς το αντίθετο. Αλλά ένα πράγμα έχει παραμείνει σταθερό στις πράξεις του. Πολέμησε την Εκκλησία στα νιάτα του και συνεχίζει να την πολεμά σήμερα.
