Μην αναβάλλετε τη ζωή για «μετά τον πόλεμο»: το αποχαιρετιστήριο μάθημα του γέροντα Παΐσιου
Ρωτάμε πότε θα έρθει η ειρήνη, ενώ αυτός διδάσκει να μην χάνουμε το «σήμερα». Ένας παρηγορητικός διάλογος για εκείνους που έχουν κουραστεί να περιμένουν, να φοβούνται και να ζουν με πρόχειρα.
Ο χειμωνιάτικος βραδινός στην Άθω έρχεται γρήγορα. Φαίνεται ότι μόλις τώρα ο ήλιος χρύσιζε τις κορυφές των κυπαρισσιών, και τώρα η υγρή ομίχλη ήδη σέρνεται από τη θάλασσα προς το κελί Πανάγουδα, τυλίγοντας τα πάντα γύρω με ένα πυκνό λευκό σάβανο. Στο δάσος γίνεται ήσυχο και κρύο. Καθόμαστε στα ίδια ξύλινα κούτσουρα δίπλα στον τοίχο, όπου καθόμασταν τόσες φορές, αλλά σήμερα ο αέρας τρέμει από μια ιδιαίτερη ένταση. Αυτή είναι η αποχαιρετιστήρια στιγμή.
Ήρθαμε στον γέροντα Παΐσιο όχι με θεολογικές ερωτήσεις και όχι για θαύμα. Του φέραμε την μολυβένια κούρασή μας. Μοιάζουμε με ανθρώπους που έχουν κολλήσει στην αίθουσα αναμονής του σταθμού, όπου ακυρώθηκαν όλα τα τρένα. Δεν ζούμε, περιμένουμε. Φοβόμαστε να κάνουμε σχέδια, φοβόμαστε να χαιρόμαστε, φοβόμαστε ακόμα και να ονειρευόμαστε.
Η ζωή μας έχει μετατραπεί σε ένα ατελείωτο πρόχειρο, το οποίο ελπίζουμε να ξαναγράψουμε καθαρά «όταν όλα αυτά τελειώσουν».
– Γέροντα, – τελικά αποφασίζουμε να σπάσουμε τη σιωπή, – πόσο ακόμα να αντέξουμε; Δεν έχουμε πια δυνάμεις. Ξυπνάμε και κοιμόμαστε με φόβο. Μήπως ο Θεός μας ξέχασε; Μήπως δεν βλέπει τι συμβαίνει;
Η ερώτηση αιωρείται στον κρύο αέρα. Περιμένουμε ότι ο γέροντας τώρα θα αρχίσει να μιλάει για αμαρτίες ή για την ανάγκη της μετάνοιας. Αλλά σιωπά. Μας κοιτάζει όχι σαν αυστηρός δάσκαλος, αλλά σαν πατέρας, του οποίου τα παιδιά τραυματίστηκαν στον πόλεμο.
Ο Θεός στα χαρακώματα
Ο γέροντας Παΐσιος ρίχνει ξύλα στη μικρή σόμπα. Η φωτιά φωτίζει το πρόσωπό του, χαραγμένο από ρυτίδες. Ξέρει για τι ρωτάμε. Ξέρει πώς σφυρίζουν οι σφαίρες, πώς φωνάζουν οι τραυματίες και πόσο τρομακτικό είναι όταν η επικοινωνία διακόπτεται.
– Νομίζετε ότι ο Θεός είναι τώρα μακριά, επειδή γύρω υπάρχει θόρυβος; – ρωτάει ήσυχα. – Και εγώ σας λέω ότι ο Θεός ποτέ δεν είναι τόσο κοντά στον άνθρωπο όσο κατά τη διάρκεια των δοκιμασιών.
Θυμάται τα χρόνια του στον στρατό. Ο γέροντας διηγείται ότι στον πόλεμο, όταν ο θάνατος περπατάει δίπλα, ο Χριστός κατεβαίνει στα πιο βρώμικα χαρακώματα.
– Ο Θεός δεν σας ξέχασε, – λέει αποφασιστικά ο αββάς Παΐσιος, και η φωνή του ακούγεται σαν διαταγή στη μονάδα, που δεν συζητείται. – Σας κρατάει όχι απλά από το χέρι, σας κρατάει στην αγκαλιά Του. Αλλά λόγω του πόνου και του θορύβου δεν αισθάνεστε ακόμα τη ζεστασιά Του.
Ο άγιος μας εξηγεί τον νόμο της πνευματικής φυσικής, που ανέπτυξε υπό πυρά. Ο καλός Θεός επιτρέπει τις δοκιμασίες όχι για να μας καταστρέψει, αλλά για να μας βοηθήσει. Όπου υπάρχει ο μεγαλύτερος πόνος – εκεί είναι και ο Χριστός. Είναι σαν μια τρυφερή Μητέρα: όταν το παιδί πονάει, Τον αγκαλιάζει πιο σφιχτά.
Αισθανόμαστε λίγο καλύτερα. Η σκέψη ότι δεν είμαστε εγκαταλελειμμένοι, αλλά, αντίθετα, βρισκόμαστε στο επίκεντρο της προσοχής του Θεού, ζεσταίνει λίγο την παγωμένη ψυχή. Αλλά το κύριο ερώτημα παραμένει.
Το σύνδρομο του κλεμμένου χρόνου
– Αλλά Γέροντα, πώς να ζήσουμε τώρα; – ρωτάμε. – Τα έχουμε αναβάλει όλα «για αργότερα». Δεν αγοράζουμε νέα πράγματα, δεν κάνουμε επισκευές, ούτε καν χαμογελάμε παραπάνω. Μας φαίνεται ότι το να ζούμε τώρα είναι προδοσία προς τη θλίψη. Απλά περιμένουμε το τέλος του πολέμου.
Ο γέροντας μας κοιτάζει προσεκτικά στα μάτια. Βλέπει αυτή την παγίδα, στην οποία έχουν πέσει εκατομμύρια.
– Ο Ταγκαλάκης (έτσι αποκαλούσε τον διάβολο) – είναι πονηρός κλέφτης, – λέει ο Γέροντας. – Θέλει να σας κλέψει την Αιωνιότητα, αλλά αποφάσισε να ξεκινήσει κλέβοντας το «σήμερα» σας.
Ο γέροντας εξηγεί: όταν ζούμε μόνο με τον φόβο του μέλλοντος ή τον πόνο του παρελθόντος, χάνουμε τη μοναδική στιγμή, όπου μπορούμε πραγματικά να συναντήσουμε τον Θεό – το παρόν. Δεν μπορούμε να ζούμε «πρόχειρα».
– Μην μετράτε τις ημέρες, – συμβουλεύει ο γέροντας. – Ζυγίστε τις.
Αυτή η φράση μας εντυπωσιάζει. Έχουμε συνηθίσει να μετράμε τον χρόνο με ημερολόγια και ειδήσεις. Αλλά ο γέροντας προτείνει μια άλλη διάσταση.
– Μια μέρα, ζώντας με φόβο και γκρίνια, ζυγίζει μηδέν, ακόμα κι αν γύρω υπάρχει ειρήνη, – συνεχίζει. – Αλλά μια μέρα υπό πυρά, όταν παρηγορείς τον γείτονα, μοιράζεσαι ένα κομμάτι ψωμί ή απλά δεν αφήνεις το μίσος να εισέλθει στην καρδιά σου – αυτό είναι ένα χρυσό ράβδος για την Αιωνιότητα.
Ο άγιος μας διδάσκει να μην αναβάλλουμε τη ζωή. Αν μπορείς να κάνεις κάτι καλό σήμερα – κάνε το. Αν μπορείς να αγκαλιάσεις κάποιον κοντινό – αγκάλιασέ τον. Αν μπορείς να προσευχηθείς – προσευχήσου.
Μην παραδίδετε την ημέρα σας στην ανησυχία, λέει ο γέροντας. Κάντε ό,τι μπορείτε, και σε ό,τι δεν μπορείτε, εμπιστευτείτε τον Θεό. Αν διατηρήσετε την ειρήνη μέσα σας, ο Θεός θα δώσει ειρήνη και στη γη.
Καταλαβαίνουμε: ο πόλεμος δεν διεξάγεται μόνο στους χάρτες. Η κύρια γραμμή του μετώ
