Διάλογος με τον Όσιο Ιωάννη της Κλίμακος: πώς να νικήσουμε την απελπισία και την οκνηρία;

```html

Φαινομενικά, μας είναι ήδη γνωστά όλα για τα πάθη. Γι' αυτά μιλούν οι ιερείς από τον άμβωνα. Με τη μετάνοια για τις αμαρτίες, ο πιστός κάθε φορά έρχεται στην Εξομολόγηση, επιθυμώντας πνευματική κάθαρση. Τελικά, κάθε βράδυ, στο τέλος των προσευχών για τον ύπνο, προφέρουμε την «Καθημερινή εξομολόγηση αμαρτιών» από το Προσευχητάρι, διαβάζοντας ξανά τη μακρά λίστα των διαφόρων αμαρτιών και σημειώνοντας μεταξύ αυτών εκείνες που πραγματικά διαπράξαμε.

Ωστόσο, τα πάθη συνεχίζουν να φωλιάζουν μέσα μας, καταβροχθίζοντας την ψυχή, όπως η ακρίδα. Και πολύ συχνά τα συνηθίζουμε τόσο πολύ, που ακόμη και παύουμε να τα παρατηρούμε μέσα μας.

Δεν είναι δυνατόν να απαλλαγούμε από τα πάθη, αν δεν τα αποκαλύψουμε.

Θα μας βοηθήσει σε αυτό ο Αιγύπτιος ερημίτης. Διαβάζοντας ξανά τη «Κλίμακα» του αγίου Ιωάννη, θα εισέλθουμε μαζί του σε έναν σωτήριο διάλογο, ο οποίος, είμαι βέβαιος, θα αποτελέσει καλή υποστήριξη για την ίαση των ψυχικών πληγών.

Για την κατάθλιψη και την απελπισία

Ο άνθρωπος του 21ου αιώνα γνωρίζει καλά τι είναι η κατάθλιψη. Γι' αυτήν γράφουν οι μπλόγκερ στο διαδίκτυο. Την θεραπεύουν επιμελώς οι ψυχοθεραπευτές. Τους κατοίκους των μεγαλουπόλεων αυτή η ασθένεια τους ανησυχεί ιδιαίτερα, καθώς η αστική φασαρία καθημερινά τους αφαιρεί τις ψυχικές δυνάμεις.

Μερικές φορές, ρίχνοντας τη φράση: «Έχω κατάθλιψη», προσπαθούμε να δικαιολογήσουμε την τεμπελιά μας και την αδιαφορία μας για την περιβάλλουσα πραγματικότητα. Αλλά συχνά η κατάθλιψη είναι πραγματικά σοβαρή ασθένεια, αποτελώντας σύμπτωμα νευροψυχικών διαταραχών και ακόμη και ογκολογικών παθήσεων. Επομένως, δεν πρέπει να καταδικάζουμε όλους όσους βασανίζονται από την κατάθλιψη, διότι για πολλούς είναι μέρος του σταυρού της ζωής.

Αφήνοντας στην άκρη τη διαταραχή της κατάθλιψης, ας μιλήσουμε για τη διαταραχή της ψυχής, που με εξωτερικά σημάδια μοιάζει πολύ με την αναφερόμενη ασθένεια. Πρόκειται για το πάθος της απελπισίας.

Συχνά η απελπισία εμφανίζεται λόγω αδυναμίας της πίστης.

Όταν ο άνθρωπος χάνει την ελπίδα στον Θεό και βασίζεται μόνο στις δικές του δυνάμεις, αργά ή γρήγορα καταλαβαίνει ότι αυτές οι δυνάμεις δεν επαρκούν για να ξεπεράσει όλα τα προβλήματα. Και τότε, με τη δράση του πειραστή, τον πλησιάζει η απελπισία.

Βιώνοντας θλίψη, ο πάσχων κατεβάζει τα χέρια, σταματά την πνευματική εργασία πάνω στον εαυτό του, αρχίζοντας να πλέει αργά με το ρεύμα της ζωής. Έτσι, βήμα προς βήμα, πλησιάζει τον ορμητικό καταρράκτη, που θα τον ρίξει στην άβυσσο της απελπισίας. Μόνο ο Κύριος μπορεί να σώσει τον άνθρωπο από την απελπισία. Αλλά γι' αυτό πρέπει να καταβάλουμε προσπάθειες, για να φτάσουμε με ασφάλεια στην ακτή στο φουρτουνιασμένο ρεύμα των παθών.

Οι σκέψεις μας υποστηρίζονται από τον ηγούμενο της Μονής του Σινά, εκθέτοντας την άποψή του για την απελπισία.

«Η απελπισία είναι η εξάντληση της ψυχής, η χαλάρωση του νου», - θεωρεί ο άγιος Ιωάννης της Κλίμακας. - «Κατηγορεί τον Θεό, σαν να μην είναι ελεήμων και φιλάνθρωπος».

Η απελπισία - εχθρός της προσευχής, η μετάνοια και ο κόπος - εχθροί της απελπισίας

Στην πνευματική μας εμπειρία, έστω και ταπεινή, βλέπουμε πώς η απελπισία καταστρέφει την ψυχή. Ο απελπισμένος άνθρωπος δεν είναι διατεθειμένος για προσευχητική ζωή. Μπορεί να ξεφυλλίζει για ώρες τις ροές των κοινωνικών δικτύων, να παρακολουθεί «reels» και «stories», χωρίς να αναγκάζει τον εαυτό του ούτε στην προσευχή, ούτε στην ανάγνωση της Αγίας Γραφής, ούτε σε οποιαδήποτε καλά έργα. Ότι η απελπισία είναι ο κύριος εχθρός της προσευχής, λέει και ο ηγούμενος του Σινά:

«Σε αυτούς που στέκονται στην προσευχή, υπενθυμίζει για τις αναγκαίες δουλειές και χρησιμοποιεί όλα τα μέσα, για να μας αποσπάσει από την προσευχή με κάποιο ευλογοφανή πρόφαση».

Πράγματι, στον απελπισμένο «προσευχόμενο» γρήγορα γίνονται βαρετά τα συνηθισμένα κείμενα από το Προσευχητάρι, και να απευθυνθεί στον Θεό με δικά του λόγια είτε δεν μπορεί, είτε δεν θέλει, μη έχοντας ειλικρινή πίστη.

Πώς να πολεμήσουμε την απελπισία και πώς να απαλλαγούμε από αυτήν γρηγορότερα, ώστε να μην μας οδηγήσει σε πνευματική παράλυση;

«Όποιος κλαίει για τον εαυτό του - δεν γνωρίζει την απελπισία. Ας δεθεί αυτός ο βασανιστής με την ανάμνηση των αμαρτημάτων! Ας του καταφέρουμε χτυπήματα με την εργασία και την παρουσίαση των μελλοντικών αγαθών», - καλεί ο άγιος Ιωάννης.

 
Αν η απελπισία είναι εχθρός της προσευχής, τότε η μετάνοια και ο κόπος είναι εχθροί της απελπισίας. Διότι η αληθινή μετάνοια δεν είναι μόνο το κλάμα για τις αμαρτίες, αλλά και η ολοκληρωτική ελπίδα στον Κύριο και τη σωτήρια χάρη Του. Συνομιλώντας με τον Θεό, δεν αισθανόμαστε πλέον μοναξιά, διακόπτοντας την αφορμή για απελπισία. Η φυσική εργασία επίσης βοηθά να κατευθύνουμε τις ψυχικές δυνάμεις στη σωστή κατεύθυνση. Δεν είναι τυχαίο που υπάρχει μια καλή παροιμία γι' αυτό: «Χωρίς κόπο δεν πιάνεις ούτε ψάρι από τη λίμνη».

Η τεμπελιά - απόγονος της απελπισίας

Μας είναι καλά γνωστό τι είναι η «αρχή του ντόμινο». Το σετ για το επιτραπέζιο παιχνίδι αποτελείται από 28 &la