Γνωρίζοντας τον Θεό – αυτό δεν είναι γνώση για τον Θεό
Οι οπτασίες της σχολικής θεολογίας θα καταρρεύσουν αμέσως μετά την έλευση του θανάτου, ο οποίος θα σπάσει το κέλυφος των εύθραυστων ανθρώπινων αντιλήψεών μας για τον Θεό.
```html
Η Αρχιερατική προσευχή είναι ένα από τα πιο αγαπημένα μου αποσπάσματα της Αγίας Γραφής. Το διαβάζουμε στη λειτουργία αυτή την Κυριακή. Είναι για την ενότητά μας με τον Θεό, για τη χαρά και την αγάπη. Δηλαδή, για αυτό που περισσότερο λείπει στην ψυχή και προς το οποίο συχνά επιδιώκει.
Η αιώνια ζωή, όπως την χαρακτήρισε ο ίδιος ο Σωτήρας, είναι η γνώση του Ενός αληθινού Θεού και του Ιησού Χριστού που απέστειλε. Αλλά τι είναι αυτή η γνώση; Στην κατανόησή μας, η γνώση είναι το σύνολο των αντιλήψεων για όσα διδάσκονται στα θεολογικά εκπαιδευτικά ιδρύματα. Αλλά μπορούμε να ρωτήσουμε τους ιατρούς. Με όλο τον πλούτο των γνώσεων που μας παρέχει η σημερινή ιατρική, μπορεί κάποιος επιστήμονας να πει τι είναι ο άνθρωπος; Μπορούμε να περιγράψουμε τους διάφορους μηχανισμούς της ζωτικής του λειτουργίας, τη λειτουργία των εσωτερικών οργάνων κ.λπ., αλλά τι είναι στην ουσία ο άνθρωπος; Αυτό δεν το γνωρίζει κανείς. Τι είναι η προσωπικότητα, πώς διαφέρει από την ατομικότητα; Τι είναι η συνείδηση του ανθρώπου και πού βρίσκεται γενικά; Αλλά ο άνθρωπος είναι ένα αντικείμενο που είναι αρκετά προσβάσιμο για έρευνα και μελέτη, σε αντίθεση με τον Θεό, η ουσία του οποίου είναι απρόσιτη ακόμη και στις υψηλότερες αγγελικές δυνάμεις.
Ωστόσο, η «θεογνωσία» μας περιορίζεται στην λογική ανάλυση των ιερών ή πατερικών κειμένων, στα συμπεράσματα της λογικής, στην πνευματική ερμηνεία του μελετώμενου υλικού. Μιλάει ο Χριστός για αυτή τη γνώση του Θεού στην αρχιερατική προσευχή; Οι ορισμοί, οι έννοιες, που έχουν πολυδιάστατες αποχρώσεις λεξικών νοημάτων και ατομικής αντίληψης, είναι ατελείωτοι σκοτεινοί λαβύρινθοι στους οποίους περιπλανιέται η τυφλωμένη από τον εγωισμό ψυχή.
Η αιώνια ζωή δεν προϋποθέτει γνώση λέξεων για τον Θεό, αλλά γνώση του ίδιου του Θεού. Όπως και ο γάμος μεταξύ άνδρα και γυναίκας δεν συμβαίνει στη διαδικασία μελέτης βιβλίων ανατομίας και ψυχολογίας, αλλά στην άμεση εγγύτητα της προσωπικής γνωριμίας. Αυτή είναι η επικοινωνία πρόσωπο με πρόσωπο. Μόνο τότε ο Θεός αρχίζει να μας αποκαλύπτεται όπως μπορούμε να Τον κατανοήσουμε και στο βαθμό που μπορούμε να Τον χωρέσουμε.
Ο πνευματικός πρακτικός διαφέρει από τον θεολογούντα θεωρητικό στο ότι ο πρώτος προσεύχεται, ενώ ο δεύτερος συζητά για τον Θεό. Ο πρακτικός είναι βυθισμένος στην εσωτερική σιωπή, ενώ ο θεωρητικός στην εξωτερική φασαρία. Ο πρώτος σιωπά συνεχώς, ενώ ο δεύτερος μιλά αδιάκοπα. Ο πρακτικός κατανοεί ότι το να βγει από τον κόσμο που βρίσκεται στο κακό (1 Ιω. 5:19) σημαίνει να βγει από τον κόσμο των σκέψεων, από την κόλαση των επιθυμιών, και να εισέλθει στη ζωή του Πνεύματος, ζώντας με τη χάρη. Ο θεωρητικός βυθίζεται με το κεφάλι στον κόσμο των σκληρών συγκρούσεων, των καταθλιπτικών συνθηκών ζωής, δεν έχει χρόνο για προσευχή, όλη του η ζωή περνάει σε εξαντλητική φασαρία και πολυπραγμοσύνη. Παράλληλα, βρίσκεται δεκάδες χρόνια στην εκκλησιαστική αυλή, και ίσως και στο ιερατικό αξίωμα, χωρίς να βλέπει κανένα καρπό του Αγίου Πνεύματος στην ψυχή του και χωρίς να έχει ούτε σταγόνα χάρης. Ωστόσο, πιστεύει ειλικρινά ότι υπηρετεί τον Θεό. Ο πρακτικός, την ίδια στιγμή, παραμένοντας συνεχώς στο Άγιο Πνεύμα, χωρίς καμία νοητική κίνηση, γεμίζει την ψυχή του με χάρη, σώζει τον εαυτό του και προστατεύει ολόκληρο τον κόσμο με την πνευματική ασπίδα της αδιάλειπτης προσευχής.
Οι περισσότεροι άνθρωποι που θεωρούν τους εαυτούς τους επαγγελματίες στον τομέα της θρησκείας δεν υποψιάζονται καν ότι όλες οι αντιλήψεις τους για τον Θεό δεν είναι τίποτα περισσότερο από παιχνίδι της φαντασίας και επινοήσεις της δικής τους λογικής.
Οι φαντασιώσεις μας για τον Θεό δεν είναι ο Θεός, αλλά μόνο το είδωλο που τοποθετεί στο μυαλό μας η εγωιστική μας σκέψη. Η θεογνωσία απαιτεί από εμάς πρώτα απ' όλα την παρουσία αυτού που μας κάνει συγγενείς με τον Θεό. Αυτού που ανοίγει την ίδια τη δυνατότητα να έχουμε γνώση του Θεού. Δηλαδή, πρώτα ο άνθρωπος πρέπει να αποκτήσει τη χάρη του Αγίου Πνεύματος, και μόνο τότε να γνωρίσει τον Θεό σε αυτή τη χάρη. Η παρουσία της χάρης δεν εξαρτάται ούτε από τις πνευματικές ικανότητες ούτε από το νοητικό δυναμικό. Την ενδιαφέρει μόνο η καθαρότητα της καρδιάς και η ταπεινότητα της ψυχής.
Οι οπτασίες της σχολικής θεολογίας θα καταρρεύσουν αμέσως μετά την έλευση του θανάτου, που θα σπάσει το κέλυφος των εύθραυστων ανθρώπινων αντιλήψεών μας για τον Θεό. Διότι στη βάση όλων αυτών των συμπερασμάτων βρίσκεται το θεμέλιο των υπερήφανων πλανών, αναμεμειγμένο με άγνοια και απώλεια του νοήματος της ζωής.
Τότε θα καταλάβουμε ότι χωρίς τον Θεό δεν υπάρχει και δεν μπορεί να υπάρξει καμία «ατομική ύπαρξη», και αυτό που θεωρούσαμε ως τέτοιο είναι εγωιστικό ψέμα και φαντασίες της αυτονομίας. Ο αθλητικός σχολιαστής αντιλαμβάνεται τα πιο μικρά και, φαινομενικά, ασήμαντα γεγονότα που σχετίζονται με το παιχνίδι των αθλητών. Ο ψαράς γνωρίζει πολύ καλά πού, πότε και με τι είναι καλύτερο να ψαρεύει. Ο μάγειρας γνωρίζει τις αποχρώσεις της γεύσης και τους τρόπους παρασκευής των διαφόρων προϊόντων. Ο θεολόγος γνωρίζει όλες τις ιδιαιτερότητες του βιβλικού κειμένου και τις ερμηνείες του σε άλλες γλώσσες. Μπορεί να πει πώς κατανοήθηκε το ένα ή το άλλο απόσπασμα της Αγίας Γραφής από τους αγίους πατέρες σε διάφορες εποχές και μεταξύ διαφορετικών λαών. Όλες αυτές τις γνώσεις κάθε ειδικός θα τις αφήσει εδώ, στη γη, καθώς στον άλλο κόσμο δεν θα είναι πλέον απαραίτητες.
Και μόνο αυτός που παρακολουθεί προσεκτικά το μυαλό του, συγκεντρώνοντάς το στην καρδιά και μη επιτρέποντας στις σκέψεις να διασκορπίζονται και να περιφέρονται στον κόσμο, θα επιτύχει τον σκοπό για τον οποίο ήρθε σε αυτόν τον κόσμο. Ο θεωρητικός γνωρίζει ποια είναι η διαφορά μεταξύ των Μανιχαίων και των Μανδαίων, των Βορβοριτών και των Βονιφρατών. Αλλά μπορεί να μην γνωρίσει ποτέ την ευαισθησία που γνωρίζει μια απλή αγράμματη γιαγιά, που στέκεται με δάκρυα και προσευχή μπροστά σε μια απλή χάρτινη εικόνα της Θεοτόκου. Μια γνώση αντικαθιστά την άλλη, αλλά μόνο η χάρη του Θεού παραμένει αμετάβλητη
