«Ιδού, ο Άνθρωπος»: η υπόθεση του μητροπολίτη Τύχικου ως καθρέφτης της εκκλησιαστικής κρίσης
Η ιστορία της δίωξης του Κύπριου ιεράρχη έδειξε πόσο έτοιμη είναι η Εκκλησία να θυσιάσει τον άνθρωπο για χάρη διοικητικών αποφάσεων.
«Τότε βγήκε ο Ιησούς φορώντας το αγκάθινο στεφάνι και το πορφυρό ένδυμα. Και είπε σ' αυτούς ο Πιλάτος: Ιδού ο Άνθρωπος!» (Ιω. 19:5)
Όταν ο Πιλάτος έβγαλε τον Χριστό μπροστά στο λαό, ελπίζοντας ότι βλέποντας τον πληγωμένο, αιματοβαμμένο, ταπεινωμένο άνθρωπο, το πλήθος θα δείξει έλεος. Ελπίζοντας ότι τα βάσανα του αθώου θα σταματήσουν το μίσος εκείνων που απαιτούσαν τη δίκη του. Αλλά ο Πιλάτος έκανε λάθος: «Όταν όμως τον είδαν οι αρχιερείς και οι υπηρέτες, φώναξαν: Σταύρωσέ τον, σταύρωσέ τον! Ο Πιλάτος τους λέει: Πάρτε τον εσείς και σταυρώστε τον· διότι εγώ δεν βρίσκω σε αυτόν καμία ενοχή».
Αυτή ήταν η στιγμή της αλήθειας – όχι για τον Χριστό, αλλά για τους ανθρώπους που θεωρούν τους εαυτούς τους πιστούς. Διότι τα βάσανα του αθώου πάντα δείχνουν τι υπάρχει στην καρδιά εκείνων που τον κοιτάζουν.
Στο προηγούμενο άρθρο μας είπαμε ότι η Ευαγγελική ιστορία έχει πολλές παραλληλίες όχι μόνο με τη σύγχρονη εποχή, αλλά και με τη ζωή του ανθρώπου γενικά. Το Ευαγγέλιο δεν είναι μόνο αυτό που συνέβη με τον Χριστό πριν από 2000 χρόνια, αλλά και αυτό που συμβαίνει με εμάς σήμερα.
Τώρα δεν είναι η Ιερουσαλήμ, αλλά η Κωνσταντινούπολη, όχι το πραιτώριο του Πιλάτου, αλλά η συνοδική αίθουσα, και όχι το πλήθος των Ιουδαίων, αλλά οι εκκλησιαστικοί αξιωματούχοι και οι δημοσιογράφοι. Μπροστά τους – επίσης ένας άνθρωπος. Αλήθεια, χτυπημένος όχι με μαστίγια, αλλά με συκοφαντία.
Τα βάσανα και η αδιαφορία του πλήθους
Η ιστορία του μητροπολίτη Τυχικού μας θέτει το ερώτημα, στο οποίο είναι όλο και πιο δύσκολο να απαντήσουμε – πόσο ακόμα παραμένουμε το Σώμα του Χριστού, πόσο η Εκκλησία μας αντανακλά το ευαγγελικό ιδεώδες και όχι το ιδεώδες ενός διοικητικού μηχανισμού;
Ο Απόστολος Παύλος έλεγε ότι στην Εκκλησία, όταν υποφέρει ένα μέλος – υποφέρουν όλα: «Εάν υποφέρει ένα μέλος, υποφέρουν μαζί του όλα τα μέλη... Και εσείς είστε το σώμα του Χριστού, και ξεχωριστά – μέλη» (1 Κορ. 12, 27-28). Γι' αυτό δεν μπορούμε να κοιτάμε ήρεμα τα βάσανα, φαινομενικά, ενός ανθρώπου εντελώς μακριά από εμάς – είμαστε στην Εκκλησία. Και αυτό σημαίνει ότι όταν υποφέρει ο ποιμένας, υποφέρει και η Εκκλησία. Και είναι πολύ τρομακτικό όταν αυτή παύει να υποφέρει μαζί του. Όταν στις καρδιές των μελών της δεν μένει χώρος για συμπόνια, αλλά μένει μόνο η γραφειοκρατική απόφαση που καταπατά τη ζωή του χριστιανού.
Μετά τη Σύνοδο στο Φανάρι στις 17 Οκτωβρίου, όταν ο μητροπολίτης Τυχικός ουσιαστικά βγήκε «μπροστά στο λαό» – με μια απόφαση που έπρεπε να βάλει τελεία, – ξεκίνησε ένα νέο κύμα διώξεών του. Ήδη στις 23 Οκτωβρίου τα ελληνικά ΜΜΕ διέδωσαν ψευδείς πληροφορίες, ότι δήθεν «κρύφτηκε στο Άγιο Όρος». Το νόημα αυτού του μηνύματος ήταν προφανές – να δείξει ότι «έφυγε», ότι αποφάσισε να μην υπακούσει στην απόφαση της Συνόδου, και ότι μπορεί να τιμωρηθεί γι' αυτό όχι μόνο με την απομάκρυνση από την έδρα της Πάφου, αλλά και με την καθαίρεση. Τα ΜΜΕ ισχυρίζονταν ότι διαθέτουν «αξιόπιστες πηγές» για την παραμονή του επισκόπου Τυχικού στο Άγιο Όρος και απαιτούν «να τον βρουν».
Αλλά την ίδια μέρα, αργά το βράδυ, η αλήθεια βγήκε στο φως: εμφανίστηκε βίντεο από το νοσοκομείο της Αθήνας. Σε αυτό ο μητροπολίτης Τυχικός – στο κρεβάτι, με ορούς, αδύναμος και άρρωστος. Δίπλα του – ο γνωστός Έλληνας ιεραπόστολος και ιερέας, πατέρας Ευάγγελος Παπανικολάου. Αυτός ακριβώς είπε ότι ο δεσπότης ήταν άρρωστος πριν από το ταξίδι στην Κωνσταντινούπολη, και οι γιατροί του απαγόρευαν να πάει. Αλλά πήγε – από υπακοή. Μετά τη Σύνοδο η κατάστασή του επιδεινώθηκε και δεν μπόρεσε να φύγει από την Αθήνα (και δεν υπάρχει απευθείας πτήση μεταξύ Κύπρου και Κωνσταντινούπολης). Τελικά, τον μετέφεραν στο νοσοκομείο. Είναι ενδιαφέρον ότι από το νοσοκομειακό κρεβάτι ο μητροπολίτης απευθύνθηκε στους πιστούς με τα εξής λόγια: «Ας περάσουν αυτές οι δοκιμασίες, και ας έρθουν καλύτερες μέρες για την Εκκλησία μας». Και ζήτησε προσευχές. Τίποτα περισσότερο.
Και τότε έγινε ξανά σαφές, πόσο πολύ φοβάται το ψέμα την αλήθεια. Διότι αντί να παραδεχτούν τη διάδοση φημών και ψευδών, πολλά ΜΜΕ απλά διέγραψαν τις πληροφορίες για το Άγιο Όρος. Και εκείνοι που μπορούσαν να ελέγξουν την τοποθεσία του επισκόπου χωρίς προβλήματα (απλά καλώντας τον) – σιώπησαν. Από αδιαφορία.
Όταν η Εκκλησία γίνεται εισαγγελία
Ήδη την επόμενη μέρα ο εκπρόσωπος τύπου της Αρχιεπισκοπής δήλωσε ότι καμία πληροφορία για την ασθένεια του Τυχικού δεν έλαβε η Σύνοδος της Κύπρου. Τα λόγια, που θα μπορούσαν να είναι απλά μια παρεξήγηση, ακούστηκαν σαν καταδίκη: «Δεν ξέρουμε, πού είναι και τι του συμβαίνει». Όλα αυτά φαινόταν πολύ άσχημα – διότι η Εκκλησία, που δεν ενδιαφέρεται για τη μοίρα του επισκόπου της, μετατρέπεται σε μια απλή γραφειοκρατική μηχανή, για την οποία ο άνθρωπος είναι μόνο ένα χαρτί και ένας αριθμός «υπόθεσης».
Από την άλλη πλευρά, η φράση για την «άγνοια» ακούστηκε σαν δικαιολογία, αλλά στην ουσία – σαν άρνηση ευθύνης. Διότι είναι δύσκολο να πιστέψει κανείς ότι στον 21ο αιώνα, όταν το βίντεο με τον αρχιερέα έκανε το γύρο όλων των ελληνικών και κυπριακών ΜΜΕ, κάποιος στην Αρχιεπισκοπή θα μπορούσε «να μην ξέρει τίποτα». Πιο πιθανό είναι ότι δεν ήθελαν να ξέρουν. Το ερώτημα είναι, γιατί;
Πιθανόν, επειδή εδώ «λειτούργησε» το ένστικτο της εξουσίας: όταν η αλήθεια γίνεται άβολη, προσπαθούν να απομακρ
