Χώρα, στην οποία απαγορεύτηκε να πηγαίνεις προς τον Θεό
Αναλύουμε γιατί οι αρχές απαγορεύουν τις λιτανείες και γιατί αυτό θα οδηγήσει σε θλιβερές συνέπειες για τη χώρα.
Ο Ιούλιος και ο Αύγουστος είναι η περίοδος παραδοσιακών λιτανειών της Ουκρανικής Ορθόδοξης Εκκλησίας (UOC). Μπορούμε να θυμηθούμε την Πανουκρανική λιτανεία στο Κίεβο την Ημέρα του Βαπτίσματος των Ρως, τη λιτανεία προς τον Σταυρό Καλίνοφσκι, τη λιτανεία Μπραϊλόφσκι προς το Ποτσάεβ, τη λιτανεία προς τιμήν της εικόνας του Ζινόβινσκαγια, στην κοιλάδα Ιωσοφάτοβα, τη λιτανεία στο Ποτσάεβ από το Καμέντς-Ποντίλσκι, το προσκύνημα στο μοναστήρι Κρεσάτιτς, στο όρος Άννα, προς τιμήν της εικόνας του Μπογιάνσκαγια και ούτω καθεξής.
Συνολικά, αυτές οι πορείες συγκέντρωσαν εκατοντάδες χιλιάδες προσευχητές.
Τι σημαίνουν γενικά αυτές οι λιτανείες; Γιατί οι άνθρωποι βγαίνουν σε αυτές τις εξαντλητικές πορείες, περπατούν πολλά χιλιόμετρα την ημέρα, κοιμούνται στις άκρες των δρόμων, υπομένουν τη ζέστη και τον καύσωνα;
Οι άθεοι θεωρούν τέτοια προσκυνήματα ως κενή τρέλα περιθωριακών, που δεν έχουν πού να περάσουν τον χρόνο τους. Αλλά οι πιστοί τα βλέπουν εντελώς διαφορετικά. Η λιτανεία, ειδικά η πολυήμερη, είναι ένα μικρό πνευματικό κατόρθωμα. Ο χρόνος, όταν ο άνθρωπος δεν αποσπάται από τίποτα: ούτε από τη δουλειά, ούτε από την οικογένεια, ούτε από τις καθημερινές υποθέσεις. Μόνο προσεύχεται, μιλάει με τον Θεό και Τον παρακαλεί: για τον εαυτό του, τα παιδιά του, για την Πατρίδα του. Και όταν τέτοιες παρακλήσεις ακούγονται συλλογικά, αποκτούν εξαιρετική δύναμη, μπορούν να επηρεάσουν τη μοίρα όχι μόνο των ίδιων των λιτανευτών, αλλά και ολόκληρης της χώρας.
Η συνηθισμένη λογική υποδεικνύει ότι οι αρχές (αν επιθυμούν το καλό και την ευημερία του κράτους τους) είναι απλά υποχρεωμένες να διευκολύνουν τη διεξαγωγή τέτοιων πορειών, να δημιουργούν όλες τις συνθήκες για αυτές. Ειδικά όταν η χώρα περνάει τόσο δύσκολες δοκιμασίες.
Αλλά για κάποιο λόγο στην Ουκρανία όλα είναι διαφορετικά. Μετά την έναρξη του πολέμου, αντί να ενισχύσουν την προσευχή, οι κυβερνώντες την απαγορεύουν με προσχηματικούς λόγους.
UOC απαγορεύεται, στους Ουνίτες και Καθολικούς επιτρέπεται
Την άνοιξη του 2025, στην Περιφερειακή Στρατιωτική Διοίκηση Βίννιτσας εκδόθηκε διάταγμα για την απαγόρευση «διεξαγωγής μαζικών δημόσιων θρησκευτικών εκδηλώσεων εκτός λατρευτικών κτιρίων στην περιοχή». Η Υπηρεσία Ασφαλείας της Ουκρανίας (ΣΑΟ), η Εθνική Αστυνομία, οι αρχηγοί των δημοτικών και αγροτικών διοικήσεων υποχρεώθηκαν να παρακολουθούν ώστε να μην υπάρχουν λιτανείες.
Και όμως, σε αυτήν την περιοχή παραδοσιακά πραγματοποιούνται αμέσως αρκετά μεγάλα προσκυνήματα. Και όλα αυτά τώρα απαγορεύτηκαν. Για παράδειγμα, στις 15 Αυγούστου στο Μοναστήρι της Υψώσεως του Σταυρού στην κοιλάδα Ιωσαφάτ πραγματοποιήθηκε μόνο η Λειτουργία χωρίς τη λιτανεία, με την οποία οι πιστοί παραδοσιακά πήγαιναν στην μονή 5 χιλιόμετρα.
Δεν θα υπάρξει ούτε η ετήσια πολυάριθμη λιτανεία στο Ποτσάεβ από το Μπραΐλοβ. Δηλαδή, πώς δεν θα υπάρξει… Οι άνθρωποι, πιθανότατα, θα πάνε, αλλά μόνοι τους, κρυμμένοι από τις περιπολίες και αποφεύγοντας τους οικισμούς.
Παρόμοια κατάσταση και σε άλλες περιοχές. Στην περιοχή Χμελνίτσκι, ο επικεφαλής της Περιφερειακής Στρατιωτικής Διοίκησης Τιούριν απαγόρευσε τη λιτανεία προς τη Λαύρα Ποτσάεβ «με μικρές και μεγάλες ομάδες» ήδη από το 2024. Αλλά δεδομένου ότι ο Τιούριν επικαλείται τη στρατιωτική κατάσταση, δεν υπάρχει αμφιβολία ότι η απαγόρευση ισχύει και σήμερα.
Το ίδιο κάνουν και οι αρχές της περιοχής Τερνοπόλ. Στο τμήμα πολιτισμού και τουρισμού της Περιφερειακής Διοίκησης Τερνοπόλ δήλωσαν ότι η απαγόρευση των λιτανειών της UOC, που υιοθετήθηκε τα προηγούμενα χρόνια, παραμένει σε ισχύ και το 2025.
Οι αρχές διαβεβαιώνουν συνεχώς: τέτοιες απαγορεύσεις δεν σημαίνουν ότι έχουν προκατάληψη προς την UOC, απλά ανησυχούν για την ασφάλεια των ανθρώπων. Προφανώς, γι' αυτό ακόμη και σε μικρές ομάδες λιτανευτών, που πηγαίνουν κρυφά λιτανεία από εγκαταλελειμμένα μονοπάτια και χωράφια, κυνηγούν η ΣΑΟ και η αστυνομία. Όλα για το καλό τους. Μήπως κάπου στο χωράφι ή στον επαρχιακό δρόμο στη Δυτική Ουκρανία θα πέσει ρωσικός βαλλιστικός πύραυλος.
Έτσι «φροντίζουν» οι αρχές μόνο για τους λιτανευτές της UOC. Για τους εκπροσώπους άλλων ομολογιών οι δυνάμεις ασφαλείας είναι εντελώς αδιάφοροι.
Για παράδειγμα, ο ιστότοπος της Ουκρανικής Ελληνοκαθολικής Εκκλησίας δημοσιεύει ήρεμα λίστα προσκυνημάτων και λιτανειών, για τις οποίες οι αρχές δεν δείχνουν κανένα ενδιαφέρον.
Συγκεκριμένα, στις 26 Ιουνίου πραγματοποιήθηκε το παραδοσιακό ετήσιο προσκύνημα στο χωριό Στραντς, όπου «χιλιάδες προσκυνητές περπάτησαν την Οδό του Σταυρού κατά μήκος των λόφων Στράτς, προσευχόμενοι για την Ουκρανία, την ειρήνη και την ενότητα της Εκκλησίας».
Στις 29-30 Ιουλίου, δεκάδες χιλιάδες Ουνίτες συγκεντρώθηκαν για προσκύνημα στη Ζαρβανίτσια. Και πάλι, δεν υπήρχαν αστυνομικές ή περιπολίες της SBU για να διαλύσουν τους Έλληνες Καθολικούς για τη δική τους ασφάλεια.
Στις 3-4 Αυγούστου, προσκυνητές της UGCC περπάτησαν την «οδό του σταυρού προς το πριγκιπικό βουνό» στο Κρύλο. Και πάλι - πλήρης αδιαφορία από τις αρχές.
Και αυτά είναι μόνο τα θρησκευτικά γεγονότα των τελευταίων δύο μηνών. Τόσο οι Ουνίτες όσο και οι Καθολικοί, κατά τη διάρκεια του στρατιωτικού νόμου, πραγματοποιούν ήρεμα θρησκευτικές πομπές και προσευχές με χιλιάδες ανθρώπους. Κανείς δεν τους λέει λέξη.
Είμαστε βέβαιοι ότι δεν θα υπήρχαν ερωτήσεις ούτε για την OCU, αλλά το Ντουμένκο δεν διοργανώνει θρησκευτικές πομπές και δεν γνωρίζουμε ούτε ένα ετήσιο μεγάλο προσκύνημα που να διοργανώνεται από αυτήν την οργάνωση.
Αλλά γνωρίζουμε μια ομολογία που συγκεντρώνει ετησίως δεκάδες χιλιάδες ανθρώπους σε ένα μέρος στην Ουκρανία. Και ούτε καν Ουκρανούς.
Οι Χασιδίμ είναι άνθρωποι της ανώτερης τάξης
Στις 12 Αυγούστου 2025, πραγματοποιήθηκε συνάντηση του Υπουργείου Εξωτερικών, του Υπουργείου Εσωτερικών, του Υπουργείου Υγείας, του Υπουργείου Πολιτισμού, της Εθνικής Αστυνομίας, της Κρατικής Υπηρεσίας Συνόρων της Ουκρανίας, της Κρατικής Υπηρεσίας Εκτάκτων Αναγκών, της Κρατικής Τελωνειακής Υπηρεσίας, καθώς και της Περιφερειακής Διοίκησης Εσωτερικών Υποθέσεων του Τσερκάσι, της δημάρχου του Ούμαν Ιρίνα Πλέτνεβα και άλλων υπευθύνων, υπό την προεδρία του επικεφαλής της Κρατικής Υπηρεσίας Συνόρων Βίκτορ Γελένσκι.
Όλοι τους ανησυχούσαν για ένα πράγμα: πώς να φιλοξενήσουν τους 45 χιλιάδες Χασιντίμ που σκοπεύουν να γιορτάσουν το Ρος Χασανά στο Ουμάν από τις 18 έως τις 24 Σεπτεμβρίου.
Ας θυμηθούμε και πάλι ότι η Ουκρανία βρίσκεται σε στρατιωτικό νόμο, οι βαλλιστικοί πύραυλοι μπορούν να σας φτάσουν μέσα σε λίγα λεπτά. Οι αρχές απλώς αδυνατούν να διασφαλίσουν την ασφάλεια τόσων πολλών ανθρώπων εξ ορισμού. Ο πληθυσμός της πόλης είναι περίπου 80 χιλιάδες άνθρωποι. Και 45 χιλιάδες Χασιντίμ αποτελούν περισσότερο από το μισό αυτού του αριθμού.
Συνεπώς, δεν υπάρχουν καταφύγια για αυτούς σε περίπτωση συναγερμού αεροπορικής επιδρομής, και δεν μπορούν να υπάρχουν. Η δήμαρχος Πλέτνεβα μιλάει συνεχώς για αυτό. Το 2024, τόνισε ότι «μπορεί να μην υπάρχουν αρκετά καταφύγια στην πόλη για χιλιάδες προσκυνητές» και το 2023, χαρακτήρισε το έργο της διασφάλισης της ασφάλειας των Χασιδίμ «αδύνατο». Και ένα χρόνο πριν από αυτό, η Πλέτνεβα μίλησε αρκετά ευθέως για το χασιδικό προσκύνημα : «Δεν τους περιμέναμε και δεν τους περιμένουμε, και τους ζητάμε χίλιες φορές να μην πάνε, επειδή η κατάσταση δεν είναι καθόλου καλή. Δεν πρέπει να πάνε και να θέσουν σε κίνδυνο τους εαυτούς τους και τους κατοίκους μας ».
Αλλά, ας θυμηθούμε, δεν μιλάμε για τους αποστερημένους από το δικαίωμα ψήφου Ορθοδόξους από την UOC, μιλάμε για τους οπαδούς του Ιουδαϊσμού, στους οποίους δίνεται ιδιαίτερη προσοχή και τιμή στην Ουκρανία σήμερα. Αν το καθήκον είναι να δεχτούμε τους Εβραίους, θα γίνουν δεκτοί οπωσδήποτε.
Ωστόσο, δεν είναι μόνο οι Χασιδίμ ή οι Ουνίτες που συγκεντρώνουν χιλιάδες ανθρώπους κατά τη διάρκεια του στρατιωτικού νόμου, αλλά και οι κοσμικοί μη θρησκευόμενοι. Στην ίδια Βίνιτσα, όπου απαγορεύονταν αυστηρά οι θρησκευτικές συγκεντρώσεις, ένα πλήθος συγκεντρώθηκε στο κέντρο της πόλης στις 3 Αυγούστου για το "Καραόκε στο Μαϊντάν". Και την 1η Ιουνίου, πραγματοποιήθηκε (και θα διεξαχθεί στις 7 Σεπτεμβρίου) ένας ημιμαραθώνιος VINNYTSIA RUN 2025 21 χιλιομέτρων.
Απλώς αναρωτηθείτε μια απλή ερώτηση: πώς, από άποψη ασφάλειας, διαφέρουν οι σταυροφόροι που περπατούν κατά μήκος του δρόμου από τους δρομείς μαραθωνίου που τρέχουν κατά μήκος αυτού; Γιατί απαγορεύεται το περπάτημα, αλλά είναι δυνατόν να τρέξει κανείς; Οι πύραυλοι δεν θα μπορούν να τους προλάβουν;
Το ίδιο ισχύει και για άλλες περιοχές. Στο Κίεβο, η πανουκρανική θρησκευτική πομπή απαγορεύεται, αλλά επιτρέπονται συναυλίες και φεστιβάλ που συγκεντρώνουν δεκάδες χιλιάδες ανθρώπους.
Για παράδειγμα, στα μέσα Ιουλίου, πραγματοποιήθηκε στην πρωτεύουσα το φεστιβάλ Άτλας. Και αυτό σε μια περίοδο που το Κίεβο δεχόταν ιδιαίτερα σφοδρούς βομβαρδισμούς. Θεωρητικά, ένα τέτοιο φεστιβάλ θα μπορούσε να είχε μετατραπεί σε ομαδικό τάφο ανά πάσα στιγμή. Εξέφρασε κάποια από τις αρχές ανησυχία; Απαίτησε απαγόρευση; Όχι.
Η πιο επιφανειακή ανάλυση δείχνει ότι στην Ουκρανία, μαζικές εκδηλώσεις με χιλιάδες ανθρώπους πραγματοποιούνται χωρίς προβλήματα κατά τη διάρκεια του πολέμου. Στο Ουμάν, δεν υπάρχουν ούτε λίγα από τα απαραίτητα καταφύγια για να διασφαλιστεί η ασφάλεια δεκάδων χιλιάδων Χασιδίμ. Στις μεγάλες πόλεις, οι οποίες γίνονται τακτικά στόχοι ρωσικών βομβαρδισμών, συναυλίες, φεστιβάλ και αθλητικοί αγώνες πραγματοποιούνται χωρίς προβλήματα. Οι αρχές επιτρέπουν τα προσκυνήματα Ουνιτών και Καθολικών χωρίς προβλήματα. Και μόνο οι πιστοί της UOC κατέληξαν στη «μαύρη λίστα».
Είναι απολύτως προφανές ότι τους απαγορεύεται να προσεύχονται όχι για λόγους ασφαλείας, αλλά επειδή έχουν «λάθος» ομολογία. Φαίνεται ότι, στο μυαλό όσων βρίσκονται στην εξουσία, οι πιστοί της UOC στρέφονται σε κάποιον «θεό της Μόσχας» που μπορεί να φέρει επιπλέον προβλήματα και ατυχίες στην Ουκρανία. Και για να αποφευχθούν αυτά τα προβλήματα, απαγορεύεται στους σταυροφόρους να προσεύχονται.
Αλλά δεν έχουμε ένα ρωμαϊκό πάνθεον θεών. Υπάρχει μόνο ένας Θεός. Αυτός είναι ο Δημιουργός του κόσμου και μόνο Αυτός έχει τη δύναμη να αλλάξει τις συνθήκες στις οποίες ζούμε.
Κάτω από το δημοσίευμα της επισκοπής Βιννίτσια σχετικά με την ακύρωση της θρησκευτικής πομπής του Μπράιλοφ προς τη Λαύρα Ποτσαΐφ λόγω της απαγόρευσης των αρχών, υπάρχει το ακόλουθο σχόλιο: «Και θέλουν επίσης να τελειώσει ο πόλεμος».
Και αυτή η σύντομη φράση έχει ένα πολύ βαθύ νόημα. Πάντα στην ιστορία, άνθρωποι και έθνη που έχουν βιώσει παγκόσμιες καταστροφές έχουν στραφεί στον Ζωοδότη για βοήθεια.
Η Παλαιά Διαθήκη περιγράφει την ιστορία της Νινευή, της αρχαίας πρωτεύουσας της Ασσυριακής Αυτοκρατορίας, η οποία σώθηκε από την καταστροφή ακριβώς χάρη στη στροφή του λαού προς τον Θεό, την καθολική μετάνοια και την προσευχή. Όταν ο προφήτης Ιωνάς προειδοποίησε για την επερχόμενη τιμωρία, ο βασιλιάς και όλος ο λαός κήρυξαν νηστεία και κραύγασαν στον Θεό για έλεος. Βλέποντας την ειλικρινή μετάνοια των κατοίκων, ο Κύριος ακύρωσε την υποσχεμένη τιμωρία και έσωσε την πόλη.
Η συλλογική προσευχή και η έκκληση προς τον Θεό απέτρεψαν την καταστροφή ενός ολόκληρου έθνους. Φαίνεται ότι αυτό είναι ένα παράδειγμα προς μίμηση και μια έκκληση για δράση για τους Ουκρανούς (ακόμα κι αν δεν θεωρούμε τους εαυτούς μας αμαρτωλούς, όπως οι Νινευίτες). Υπάρχει όμως ένα πρόβλημα. Παρά τις δηλώσεις περί υποστήριξης των χριστιανικών αξιών, οι αρχές ενεργούν σε άμεση αντίθεση με όσα διδάσκει η Αγία Γραφή.
Ο Χριστός είπε πολύ ξεκάθαρα: «Ζητάτε και θα σας δοθεί, ψάχνετε και θα βρείτε, χτυπάτε την πόρτα και θα σας ανοιχτεί» (Ματθαίος 7:7). Οι ουκρανικές αρχές, αντί να ζητούν οι ίδιες από τον Θεό, απαγορεύουν στους μαθητές του Χριστού να το κάνουν. Επιπλέον, τους διώκουν με κάθε δυνατό τρόπο. Η UOC είναι η μεγαλύτερη ομολογία στην Ουκρανία. Υπάρχουν εκατομμύρια πιστοί της και εκατοντάδες χιλιάδες προσεύχονται σε θρησκευτικές λιτανείες. Η απαγόρευση της Εκκλησίας και ο πραγματικός διωγμός των πιστών της δεν είναι απλώς επαίσχυντες πολιτικές αποφάσεις. Αυτό είναι ένα βήμα που μπορεί να έχει μια μυστικιστική συνιστώσα.
Άλλωστε, σε άλλο σημείο του Ευαγγελίου υπάρχουν τα εξής λόγια του Χριστού: «Όποιος ακούει εσάς, ακούει εμένα· και όποιος αθετεί εσάς, αθετεί εμένα· και εκείνος που αθετεί εμένα, αθετεί αυτόν που με απέστειλε» (Λουκάς 10:16).
Και μια χώρα που απορρίπτει τον Θεό είναι καταδικασμένη.
