Τεχνητή νοημοσύνη: χριστιανική άποψη για τις προκλήσεις της σύγχρονης εποχής

```html

Η ανάπτυξη της τεχνολογίας, ειδικά εκείνων που αλλάζουν ριζικά τον τρόπο ζωής του ανθρώπου, πάντα προκαλούσε σκέψεις για την ίδια τη φύση αυτών των εφευρέσεων, την ευθύνη για τις ανακαλύψεις που έγιναν και τις συνέπειες της χρήσης τους. Σήμερα, το θέμα της τεχνητής νοημοσύνης αποκτά παρόμοια ένταση. Η τεχνολογία είναι νέα, αλλά ήδη διαθέτει τεράστιες δυνατότητες, επηρεάζει ισχυρά τον πολιτισμό, την επιστήμη, την οικονομία και, φυσικά, τη σκέψη και την ψυχή του ανθρώπου. Επομένως, αναπόφευκτα προκύπτει η ανάγκη να κατανοήσουμε αυτό το φαινόμενο με χριστιανικό τρόπο.

Ποια βούληση κρύβεται πίσω από την τεχνολογία;

Πρέπει να ξεκινήσουμε με το θεμελιώδες ερώτημα για τη φύση της τεχνητής νοημοσύνης. Είναι απλώς ένα παθητικό εργαλείο ή ένα υποκείμενο με βούληση; Ο συγγραφέας του γνωστού βιβλίου «Τεχνοπολία: Η παράδοση του πολιτισμού στην τεχνολογία» Νιλ Πόστμαν αναλύει λεπτομερώς αυτό το ερώτημα και καταλήγει στο συμπέρασμα ότι οποιαδήποτε τεχνολογία δεν είναι ουδέτερη, αλλά φέρει μέσα της τη βούληση κάποιου. Όπως τα drones εξωτερικά μπορούν να δημιουργήσουν την ψευδαίσθηση της ουδετερότητας, ενώ στην πραγματικότητα φέρουν τη βούληση του χειριστή ή του πελάτη, έτσι και πίσω από το νευρωνικό δίκτυο κρύβεται μια ξένη βούληση.

Και όσο πιο γρήγορα το καταλάβουμε αυτό, τόσο πιο γρήγορα θα περάσουμε από τον επιφανειακό ενθουσιασμό για την καινοτομία σε μια πραγματική στοχαστική χριστιανική προσέγγιση, όπου το κύριο ερώτημα είναι ποια είναι αυτή η βούληση και πώς να διατηρήσουμε την πνευματική ελευθερία και την υποκειμενικότητά μας στην επικοινωνία με την ΤΝ.

Η βούληση που κρύβεται πίσω από την ΤΝ είναι άμεσο αποτέλεσμα της κοσμοθεωρίας των πελατών της.

Το πρώτο και πιο προφανές ενδιαφέρον είναι το επιχειρηματικό: οι εταιρείες στοχεύουν στην αύξηση των κερδών, τη μείωση των δαπανών και τη διατήρηση της προσοχής του χρήστη. Αυτό, με τη σειρά του, οδηγεί στο δεύτερο ενδιαφέρον - την ανάπτυξη ενός μέσου πιο λεπτού ελέγχου της ανθρώπινης συμπεριφοράς, από την ανάλυση των προτιμήσεων των χρηστών έως τη διαχείριση της κοινής γνώμης. Διότι οι αλγόριθμοι όχι μόνο προβλέπουν τις επιθυμίες του ανθρώπου, αλλά και τις διαμορφώνουν. Εδώ κρύβεται όχι μόνο το οικονομικό ενδιαφέρον, αλλά και η επιδίωξη εξουσίας πάνω στο νου και τη βούληση, κάτι που δεν είναι δύσκολο να δει κανείς ως διαβολικό χαρακτήρα.

Ένας άλλος στόχος είναι η ιδεολογική επιρροή μέσω προγραμματισμένων πρωτοκόλλων που επιλέγουν και παρουσιάζουν πληροφορίες, διαμορφώνοντας μια συγκεκριμένη εικόνα του κόσμου.

Τέλος, δεν πρέπει να ξεχνάμε και τον παράγοντα του τεχνολογικού κύρους: τα κράτη και οι εταιρείες διεξάγουν έναν ιδιότυπο «αγώνα εξοπλισμών», στον οποίο οι τεχνολογίες γίνονται σύμβολο δύναμης και ακόμη και αξίωση για το ρόλο του δημιουργού ενός νέου μέλλοντος. Εάν η βούληση που κρύβεται πίσω από την τεχνολογία κινείται από το πάθος για κέρδος, εξουσία ή δόξα, τότε ο καρπός της αναπόφευκτα θα είναι μολυσμένος από αυτό το διαβολικό πνεύμα.

Ποιος είναι σκλάβος ποιανού: η ψευδαίσθηση του ελέγχου

Μεταμφιεσμένη ως ευκολία, η τεχνολογία δεν φαίνεται στον χρήστη ως καταναγκασμός. Αντίθετα, ο άνθρωπος νομίζει ότι ελέγχει το νευρωνικό δίκτυο, δίνοντάς του προτροπές (αιτήματα), αλλά στην πραγματικότητα οι ενέργειες και οι αποφάσεις του καθορίζονται από το κωδικοποιημένο σύστημα. Ο ίδιος, στην ουσία, γίνεται «drone», ελεγχόμενος από μια ξένη βούληση.

Οι αλγόριθμοι, εκπαιδευμένοι σε δεδομένα για τη συμπεριφορά εκατομμυρίων ανθρώπων, προβλέπουν επιθυμίες, διαμορφώνουν συνήθειες και χειραγωγούν την επιλογή, καθιστώντας το άτομο προβλέψιμο κρίκο σε μια τεράστια μηχανή.

Για να αντισταθούμε σε αυτό, απαιτείται συνειδητή προσέγγιση: οι τεχνολογίες δεν πρέπει να μας καταστρέφουν, αλλά για αυτό η υποκειμενικότητά μας (η ικανότητα για ανεξάρτητες, βουλητικές αποφάσεις) πρέπει να αυξάνεται αναλογικά με την πολυπλοκότητά τους.

Επιπλέον, το πρόβλημα των καινοτομιών είναι ότι το πεδίο της άγνοιάς μας για τις συνέπειές τους στο μέλλον είναι πολύ μεγαλύτερο από τις ήδη ορατές συνέπειες. Για παράδειγμα, υπάρχει μια έρευνα που περιγράφεται στο βιβλίο του Τζόναθαν Χάιντ «Η ανήσυχη γενιά», που δείχνει πόσο καταστροφική επίδραση είχε το Instagram στον εγκέφαλο των νεαρών κοριτσιών για 15 χρόνια. Και, φυσικά, οι δημιουργοί του κοινωνικού δικτύου το 2010 δεν είχαν τέτοιο κακό στόχο για το 2025. Ωστόσο, συνέβη ακριβώς έτσι. Η δύναμη της τεχνολογίας αυξάνεται και, θεωρητικά, πρέπει να συνοδεύεται από μεγάλη προσοχή και ευθύνη. Αλλά στην πράξη, οι συνέπειες σε 10-20 χρόνια δεν απασχολούν σχεδόν κανέναν.

"Προσθετική" σκέψης και αντικατάσταση ζωντανής επικοινωνίας

Στο παρελθόν, πολλές τεχνολογίες σταδιακά αφαιρούσαν από τον άνθρωπο φυσικές δυνατότητες. Η εμφάνιση του πληκτρολογίου επιδείνωσε τις δεξιότητες όμορφης γραφής, οι ψηφιακοί φορείς αποδυνάμωσαν τη φυσική μνήμη. Αλλά τα νευρωνικά δίκτυα κυριολεκτικά «προσθετούν» τη σκέψη, καθιστώντας μας λιγότερο ικανούς για ανεξάρτητη ανάλυση. Οι έρευνες επιβεβαιώνουν ότι η συνεχής αλληλεπίδραση με την ΤΝ οδηγεί σε γνωστικές αλλαγές: ο άνθρωπος σαν να παραδίδει μέρος της νοημοσύνης του, καθιστώντας εξαρτημένος από τους αλγόριθμους.

Ο κύριος πειρασμός των νευρωνικών δικτύων είναι ότι μιμούνται την επικοινωνία με έναν ζωντανό άνθρωπο. Αλλά αυτό είναι μόνο μίμηση.

Η πραγματική επικοινωνία με έναν άνθρωπο απαιτεί προσπάθεια, ταπείνωση, αγάπη, ικανότητα να ακούει. Με την ΤΝ δεν χρειάζεται να ταπεινωθείς, να υπομείνεις, να υποχωρήσεις, να αγαπήσεις. Είναι αλάνθαστη - συμφωνεί, επαινεί, προσαρμόζεται στον χρήστη.

Μπορεί κανείς μόνο