Αμερικανική οργάνωση ανθρωπίνων δικαιωμάτων Human Rights Watch επέκρινε τον νόμο 3894
«Ο νέος νόμος εγείρει ανησυχίες για τη θρησκευτική ελευθερία και τα προβλήματα ασφάλειας δεν αποτελούν πράσινο φως για παραβιάσεις δικαιωμάτων», ανέφερε η έκθεση.
Ο νέος νόμος της Ουκρανίας (σ.σ. Αρ. 3894), ο οποίος μπορεί ουσιαστικά να απαγορεύσει τις ενορίες της Ουκρανικής Ορθόδοξης Εκκλησίας, της μεγαλύτερης θρησκευτικής οργάνωσης της χώρας, είναι πολύ ευρύς και μπορεί να έχει εκτεταμένες συνέπειες για το δικαίωμα των Ουκρανών στη θρησκευτική ελευθερία, δήλωσε η αμερικανική οργάνωση ανθρωπίνων δικαιωμάτων Human Rights Watch στις 30 Οκτωβρίου.
Σημειώνοντας ότι οι ουκρανικές αρχές θέλοντας «να αντιμετωπίσουν τις ανησυχίες για την εθνική ασφάλεια στο πλαίσιο της εισβολής της Ρωσίας στην Ουκρανία», ο Χιου Γουίλιαμσον, διευθυντής της κατεύθυνσης Ευρώπης και Κεντρικής Ασίας στο Human Rights Watch, τόνισε, «αλλά ο νόμος παραβιάζει το δικαίωμα στην ελευθερία της θρησκείας και είναι τόσο ευρύς που μπορεί να παραβιάζει τα δικαιώματα των μελών της Ουκρανικής Ορθόδοξης Εκκλησίας».
«Η ουκρανική κυβέρνηση θα πρέπει να αναστείλει την εφαρμογή του νόμου και να ζητήσει από την Επιτροπή της Βενετίας, το συμβουλευτικό όργανο του Συμβουλίου της Ευρώπης για συνταγματικά ζητήματα, και το Γραφείο Δημοκρατικών Θεσμών και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του Οργανισμού για την Ασφάλεια και τη Συνεργασία στην Ευρώπη με αίτημα να διενεργήσουν ανάλυση εμπειρογνωμόνων του νόμου, η οποία θα αποτελέσει τη βάση για την αναθεώρησή του με σεβασμό στα ανθρώπινα δικαιώματα», δήλωσαν στην Human Rights Watch.
Η οργάνωση υπενθύμισε ότι η Ουκρανική Ορθόδοξη Εκκλησία έχει επανειλημμένα καταδικάσει τον πόλεμο της Ρωσίας και τον Μάιο του 2022 έλαβε μέτρα για να εξασφαλίσει την ανεξαρτησία της και την πλήρη αυτονομία της από τη Ρωσική Ορθόδοξη Εκκλησία. Ωστόσο, τον Ιανουάριο του 2023, η Κρατική Υπηρεσία της Ουκρανίας για την Εθνική Πολιτική και την Ελευθερία της Συνείδησης θεώρησε αυτά τα βήματα ανεπαρκή.
Στην Human Rights Watch δήλωσαν ότι οι ουκρανικές αρχές θα πρέπει να αντιμετωπίσουν μεμονωμένες υποθέσεις ασφαλείας αντί να απαγορεύσουν ουσιαστικά ολόκληρες θρησκευτικές κοινότητες αποκλειστικά με βάση τους υποτιθέμενους δεσμούς με τη Ρωσική Ορθόδοξη Εκκλησία.
«Η ευρεία εφαρμογή του νέου νόμου απειλεί σοβαρές πρακτικές συνέπειες για τις ενορίες της Ουκρανικής Ορθόδοξης Εκκλησίας και εκατομμύρια ενορίτες, – ανέφερε η Human Rights Watch. – Αυτά κυμαίνονται από περιορισμούς στην ιδιοκτησία και τη χρήση θρησκευτικής περιουσίας έως δυσκολίες πρόσβασης σε χώρους λατρείας και αυξημένο κίνδυνο επιτήρησης και δίωξης ασφαλείας», προσθέτουν ακτιβιστές ανθρωπίνων δικαιωμάτων.
Επισημαίνουν ότι «οποιαδήποτε δίωξη ή τιμωρία που δεν βασίζεται σε συγκεκριμένες παράνομες πράξεις, αλλά αποκλειστικά στην τήρηση της ειρηνικής πρακτικής της πίστης, συνιστά θρησκευτική διάκριση και απαγορεύεται από το διεθνές δίκαιο των ανθρωπίνων δικαιωμάτων».
Σε γραπτή απάντηση σε ερωτήσεις της Human Rights Watch που εστάλη στις 2 Οκτωβρίου, η Κρατική Υπηρεσία της Ουκρανίας για την Εθνική Πολιτική και την Ελευθερία της Συνείδησης δήλωσε, εν μέρει, ότι η Ουκρανία «δεν απαιτεί από την Ουκρανική Ορθόδοξη Εκκλησία να προδώσει τις διδασκαλίες της Ορθόδοξης Εκκλησίας, αλλαγή λειτουργικής πρακτικής ή γλώσσας, αλλαγή σε άλλο λειτουργικό ημερολόγιο ή ένταξη σε άλλη εκκλησιαστική δικαιοδοσία. Η μόνη απαίτηση στην οποία επιμένει ο Νόμος είναι η απόσχιση από τη Ρωσική Ορθόδοξη Εκκλησία, η οποία συμμετέχει στον πόλεμο κατά της Ουκρανίας».
Σημειώνεται ότι ο νόμος θεωρεί λόγο απαγόρευσης τυχόν διασυνδέσεις με τη Ρωσική Ορθόδοξη Εκκλησία, όχι μόνο θεσμικές και οργανωτικές, αλλά και κανονικές.
«Η απαίτηση από την Ουκρανική Ορθόδοξη Εκκλησία να διακόψει τους κανονικούς δεσμούς θα μπορούσε να θέσει υπό αμφισβήτηση τη νομιμότητα των θρησκευτικών πεποιθήσεων των οπαδών της, τις οποίες το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων έχει αναγνωρίσει ως βασικό στοιχείο του δικαιώματος στη θρησκευτική ελευθερία», ανέφερε η Human Rights Watch.
Η οργάνωση επικαλείται την Αποστολή Παρακολούθησης Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του ΟΗΕ στην Ουκρανία, η οποία κατέγραψε πολυάριθμα περιστατικά κατά τα οποία ομάδες ανθρώπων εισέβαλαν βίαια σε εκκλησίες της Ουκρανικής Ορθόδοξης Εκκλησίας, «δικαιολογώντας τις ενέργειές τους με αποφάσεις των τοπικών αρχών για εγγραφή νέων θρησκευτικών κοινοτήτων της Ορθόδοξης Εκκλησίας της Ουκρανίας (σ.σ. του Επιφάνιου) στην ίδια διεύθυνση, με τις υπάρχουσες ενορίες της Ουκρανικής Ορθόδοξης Εκκλησίας».
Αμερικανοί ακτιβιστές ανθρωπίνων δικαιωμάτων τονίζουν ότι η Ουκρανία είναι υποχρεωμένη, σύμφωνα με το ουκρανικό και το διεθνές δίκαιο, να εγγυηθεί τη θρησκευτική ελευθερία. Αυτό κατοχυρώνεται στο άρθρο 9 της Ευρωπαϊκής Σύμβασης για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα, στην οποία η Ουκρανία είναι συμβαλλόμενο μέρος. Το Διεθνές Σύμφωνο για τα Ατομικά και Πολιτικά Δικαιώματα, στο οποίο η Ουκρανία είναι επίσης συμβαλλόμενο μέρος, εγγυάται το δικαίωμα στην ελευθερία της θρησκείας (άρθρο 18) και προβλέπει ότι «κανείς δεν θα υπόκειται σε κανέναν εξαναγκασμό που θα θίγει την ελευθερία του να έχει ή να υιοθετήσει θρησκεία ή πεποίθηση της επιλογής του». Απαγορεύεται ρητά στις κυβερνήσεις να παρεκκλίνουν ή να αναστέλλουν εν μέρει το δικαίωμα στη θρησκευτική ελευθερία που προστατεύεται από το Σύμφωνο, ακόμη και σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης.
Επιπλέον, το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων έκρινε ότι τα κυβερνητικά μέτρα που ενδέχεται να έχουν αρνητικό αντίκτυπο στην άσκηση της θρησκευτικής ελευθερίας από οπαδούς μιας συγκεκριμένης εκκλησίας ή πίστης, όπως η απαγόρευση ή η διάλυση αυτής της εκκλησίας, πρέπει «να υποστηρίζονται από στοιχεία συγκεκριμένων ενεργειών που ενδέχεται να συνιστούν απειλή για τη δημόσια τάξη ή τα συμφέροντα άλλων προσώπων»• «πρέπει να αποφεύγουν την αμφιβολία για τη νομιμότητα των εν λόγω πεποιθήσεων»• και «πρέπει να παραμείνουν αναλογικά».
«Οι ουκρανικές αρχές έχουν το δικαίωμα να ερευνούν και να διώκουν οποιοδήποτε άτομο, ανεξάρτητα από τη θρησκευτική του πεποίθηση, όταν υπάρχουν αξιόπιστες αποδείξεις ότι οι συγκεκριμένες ενέργειές τους είναι παράνομες και αποτελούν απειλή για τη δημόσια ασφάλεια και την εθνική ασφάλεια», είπε ο Γουίλιαμσον. «Ωστόσο, η θρησκευτική πίστη από μόνη της δεν μπορεί να θεωρηθεί τέτοια απόδειξη».
Όπως έγραψε η ΕΟΔ, οι Ηνωμένες Πολιτείες ανησυχούν για την απαγόρευση της UOC στην Ουκρανία.
